छबि पुरी/राप्ती पोष्ट
घोराही, फागुन । वैदेशिक रोजगारको सिलसिलामा गत साउन १९ गते मलेसियामा घोराही १४ सुन्दरनगर टोलका आकाश बिकको २२ वर्षको उमेरमा मृत्युु भयो । उहाँ मलेसिया गएको मंसीरमा ४ वर्ष पुुग्दै थियो । कोभिडका कारण असामयिक मृत्युको मुखमा पुुगेका बिकको शव नेपाल ल्याउन सकिएन । छोराको मृत्युको खबर सुनेपछि बुवा रुपलाल बिकलाई छटपटी हुनुु स्वाभाविक थियो । यो बीचमा उहाँलाई छोरा विदेश जाँदा अपनाएको प्रकृया केही थाहा थिएन । संयोगवश एकदिन उहाँ घोराहीस्थित सुरक्षित आप्रवासन परियोजना (सामी)को सम्पर्कमा आउनुुभयो । आफ्नो छोराको घटनाबारे परियोजनालाई जानकारी गराउनुुभयो । त्यसपछि शुुरु भयो, छोराको मृत्युु पश्चात वैदेशिक रोजगार विभाग र बिमा कम्पनबाट पाउनुुपर्ने क्षतिपूर्तिको प्रकृया ।
सामीले ती सबै कागजी प्रकृया पूरा गरिदिएर घटना भएको झण्डै दुई महिनामा क्षति पूर्ति प्राप्त भयो । उहाँलाई बिमा वापतको १३ लाख र वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धधन बोर्डबाट सात लाख गरी २० लाख क्षतिपूर्ति प्राप्त भयो । घोराही १६ सर्राकी चम्फा चौधरीले आफ्नो श्रीमान बेलबहादुर चौधरीलाई एक जना चिनेजानेका दलालमार्फत साउदी अरेयिबा पठाउँदै हुनुुहुुन्थ्यो । चिनजानका आधारमा केही नबुुझी उहाँले एजेन्टलाई पैसा थमाउनुुभयो । तर, लामो समयसम्म श्रीमान विदेश जाने दिन जुुरेन । विभिन्न बहानाबाजी चलिरह्यो । एजेन्टले विभिन्न कुरा गर्दै आलटाल गरेपछि चम्फा पनि सामीको सम्पर्कमा पुुग्नुुभयो । त्यसपछि खोजतलास गर्दै जाँदा अन्ततः गत पुस १७ गतेमात्रै श्रीमानलाई कानूनी रुपमा वैदेशिक रोजगार विभागमार्फत साउदी पठाउन सफल हुुनुुभयो ।
घोराही १७ का निमु सुनारको २०७७ कार्तिक २४ गते कतारमा मृत्यु भयो । अचानकको मृत्युुपछि सुनारकी श्रीमती प्रिया बिक बिछिप्त हुुनुुभयो । घरको सहारा नै परलोक भएपछि उहाँको होस गुम्यो । उहाँमा मानसिक समस्या देखा परपछि अनेकन कष्ट सहनुुपर्यो । मानसिक अवस्था समेत असन्तुलन हुुने क्षणमा पुुगेका बेला सामी परियोजनासँग उहाँको भेट भयो । त्यसपछि प्रियाको जीवनमा आशा पलायो । ‘निरन्तरको मनोपरामर्श सेवा दिँदै गएपछि उहाँको मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्यमा क्रमशः सुधार हुँदै गयो,’ घोराहीकी परियोजना प्रमुुख बसन्ती पुनले भन्नुुभयो, ‘शुरुवाती चरणमा उहाँको अवस्था अत्यन्तै भयावह नै थियो ।’ प्रियाको बारेमा जानकारी पाएपछि निरन्तर मनोपरामर्श र श्रीमानको मृत्युु पश्चात पाउनुु पर्ने क्षतिपूर्ति र छोराको छात्रवृत्तिका लागि पहल गरेको पुुनले बताउनुुभयो ।
‘जब मेरो श्रीमानको अवस्था बारे जानकारी पाएँ त्यसपछि त मेरो होस थिएन । तेलले हात धुने, बरालिने, एकोहोरो हुने भएको थिएँ,’ प्रियाले भन्नुुभयो, ‘खाना पकाउने होस पनि थिएन । सबै बर्बाद भएको थियो ।’ तर, अहिले प्रियाको जीवन फेरिँदै गएको छ । उहाँका लागि नयाँ जीवन शुुरु भएको छ । आत्म विश्वास बढेको छ । ज्याला मजदुरी गरेर भएपनि दैनिकी व्यस्त बनाउन थाल्नुुभएको छ । ‘सबैसँग घुलमिल हुुने बोल्ने गर्दा मन एकोहोरो हुुन पाएको छैन, मनका पीर व्यथा पनिभुल्ने वातावरण बनेको छ । मनोपरामर्शले मलाई पूरै आत्म विश्वास जगाएको छ,’ प्रियाले भन्नुुभयो ।
परियोजनाले उहाँको श्रीमानको मृत्युुपश्चात पाउनुु पर्ने क्षतिपूर्तिको पहल पनि गर्यो । उहाँले २१ लाख रुपैयाँ पाउन सफल हुनुुभयो । त्यही पैसाले सानो घर बन्यो, ७ वर्षका छोराको पठनपाठनका लागि छात्रवृत्तिको सिफारिस पनि विभागमा गरिएको छ । सामी परियोजनाले अहिले वैदेशिक राजगारीमा जाने र गएकाहरुको सुखदुखमा साथ दिँदै आएको छ । अहिले पनि अवैध बाटो अपनाउँदै विदेश जानेहरुले दुख पाइरहेकाले सकेसम्म आधिकारीक र प्रकृया पुुर्याएर मात्रै वैदेशिक रोजगारीमा जान तथा सीप सिकेर जान सामीले प्रेरित गर्दै आएको सामी परियोजना व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष समेत रहनुभएका घोराही उपमहानगरका नगरप्रमुुख नरुलाल चौधरीले बताउनुुभयो ।
हरेक नागरिक विदेश भन्दा स्वदेशमा नै आर्थिक गतिविधिसँग जोडिँदै उत्पादनमुलक क्षेत्रमा लाग्न परियोजनामार्फत प्रेरित गरिँदै आएको छ । परियोजनाका माध्यमबाट वैदेशिक रोजगारको यात्रा सुरक्षित बनाउन तथा उनीहरुको परिवारमा वित्तिय साक्षरता प्रदान गर्दै आत्मनिर्भर बनाउन थालिएको हो । यो अभियानबाट नागरिकले लाभ उठाइ रहेको हुँदा आगामी दिनमा स्थानीय सरकारलाई थप अधिकारसहित कार्य सम्पादन गर्ने वातावरण मिलाउन आवश्यक रहेका देखिएको छ । बस्ती स्तरमा विदेश जाने र घरबाट पठाउनेहरुले पनि यसको ज्ञानका बारेमा जानकार नहुँदा विभिन्न खालका समस्या भोग्दै आएकाले कम समस्या बनाउन सामीले निरन्तर रुपमा वडास्तरमै पुुगेर वैदेशिक रोजगार सम्बन्धी अभिमुुखीकरण र सचेतनाका कार्यक्रम गर्दै आएको परियोजनाकी सहजकर्ता रीता लामाले बताउनुुभयो ।
जिल्लाको घोराही, तुलसीपुर, लमही र बबई गाउँपालिकामा अहिले वैदेशिक रोजगारलाई व्यवस्थित, मर्यादित र सुरक्षित बनाउन सामी परियोजनाले काम गर्दै आएको छ । परियोजनाले सूूचना तथा परामर्श, सीप तालिम, न्यायमा सहजीकरण, वित्तिय व्यवस्थापन र मनोसामाजिक परामर्शको काम गर्दै आएको छ । यसबाट नागरिकले लाभ उठाउँदै गएको र परियोजना प्रति नागरिकको विश्वास पनि बढ्दै गएको छ ।
सामीले जिल्लामा स्थापना गरेको सुचना तथा परामर्श केन्द्रबाट चालुु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा करिव ४ हजार बढीले सुचना सेवा लिन सफल भएका छन् । विदेशमा समस्या परेका, मृत्युभएका, अलपत्र परेका, विरामी परेका, ठगीमा परेकाहरुको उजुरीको आधारमा परियोजनाले सेवा र परामर्शको काम गरिरहेको छ । वैदेशिक रोजगारलाई सुरक्षित बनाउन र सीपयुुक्त जनशक्ति उत्पादनसँगै वित्तिय व्यवस्थापनमा नागरिकलाई सहभागी बनाउनुु नै परियोजनाको लक्ष्य रहेको घोराही उपमहानगरपालिका नगरप्रमुुख चौधरीले बताउनुुभयो ।
