छवि पुरी/राप्ती पोष्ट
घोराही, कात्तिक । सरकारी कार्यालयले यस वर्ष दाङमा आठ हजार क्विन्टल धान खरिद शुुरु गरेको छ । केही वर्षअघि जिल्लामा धान खरिद गर्न रोकेको खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड तुलसीपुरले यस वर्ष धान खरिद गर्ने निर्णय गरे अनुसार बुधबारदेखि जिल्लामा धान खरिद शुरु गरेको हो ।
केन्द्रले धान खरिदका लागि परिपत्र गरेपछि धान खरिद गर्ने काम भएको खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड शाखा कार्यालय तुलसीपुरका प्रमुख तिलक सुनारले जानकारी दिनुभयो । केन्द्रले जिल्लामा ८ हजार क्विन्टल धान खरिद गर्न परिपत्र छ । असोज २३ गते परिपत्र गरेर जिल्लामा आठ हजार क्विन्टल धान खरिद गर्ने भनेको हो । ‘धान खरिद गर्न परिपत्र आएपछि हामी धान खरिदको काम शुरु भएको हो’ प्रमुख सुनारले भन्नुभयो ‘तिहार सकिएलगत्तै बुधबारदेखि गढवाबाट धान खरिद भईरहेको छ ।’
गढवामा पहिलो दिन आठ क्विन्टल खरिद भएकोमा दोस्रो दिन सय क्विन्टल खरिद गरिएको थियो । तेस्रो दिन शुक्रबार पनि सोही हाराहारीमा धान खरिद भएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । यसअघि खाद्यले जिल्लामा धान खरिद गरे पनि कुटानीका लागि बाहिर पठाउँदै आएको थियो ।
मिलहरू कुटानी गर्न सहमत भए पनि खाद्य व्यापार कम्पनीले मापदण्डअनुसार कुटानी गर्न नसकिने मिल सञ्चालकहरूले बताउने गरेका थिए । कम्पनीले धान खरिद गर्ने भएपछि सरकारले ताकेको मूल्यमा कृषकहरूले धान बिक्री गर्न पाएका छन् । खाद्यले धान खरिद नगर्दा व्यापारीले तोकेको मूल्यमा धान बिक्री गर्न कृषकहरू बाध्य भएका थिए । कम्पनीले दिनेभन्दा व्यापारीले कम मूल्यमा धान खरिद गर्ने गरेको कृषकहरू बताउँछन् ।
सरकारले धानको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रति क्विन्टल तीन हजार चार सय १० रुपैयाँ निर्धारण गरेको छ ।
सोही मुल्यमा मोटा धान खरिद भईरहेको उहाँले बताउनुभयो । आर्थिक वर्ष २०८१–०८२ को लागि मोटा धानको प्रति क्विन्टल तीन हजार चार सय १० रुपैयाँ र मध्यम धानको मूल्य प्रति क्विन्टल तीन हजार पाँच सय ८० रुपैयाँ तोक्ने निर्णय भएको छ । यस वर्ष दाङमा ३७ हजार दुई सय २५ हेक्टर जमिनमा धान रोपाइँ भएको छ । कृषि ज्ञान केन्द्र दाङका अनुसार उक्त जमिनमा धान रोपाइँ भएको हो । गत वर्ष ३५ हजार तीन सय ८४ हेक्टरमा धान रोपाइँ भएको थियो ।
केन्द्रका अनुसार तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा आठ हजार तीन सय १५, घोराही उपमहानगरपालिकामा सात हजार एक सय ७३, दंगीशरण गाउँपालिकामा पाँच हजार सात सय ६८, राप्ती गाउँपालिकामा तीन हजार पाँच सय ७६, लमही नगरपालिकामा तीन हजार चार सय ६०, बबई गाउँपालिकामा दुई हजार चार सय सात, गढवा गाउँपालिकामा दुई हजार एकसय १५, शान्तिनगर गाउँपालिकामा एक हजार आठ सय ७०, राजपुर गाउँपालिकामा एक हजार चार सय ९९, र बंगलाचुली गाउँपालिकामा एक हजार ४२ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान रोपिएको छ ।
गत वर्ष तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा सात हजार तीन सय १५, घोराही उपमहानगरपालिकामा सात हजार दुई सय ४८, दंगीशरण गाउँपालिकामा चार हजार नौ सय ७२, राप्ती गाउँपालिकामा तीन हजार सात सय ६७, लमही नगरपालिकामा तीन हजार एक सय छ, बबई गाउँपालिकामा दुई हजार एक सय ८९, गढवा गाउँपालिकामा एक हजार सात सय ९४, शान्तिनगर गाउँपालिकामा एक हजार तीन सय ९१, राजपुर गाउँपालिकामा एक हजार दुई सय ७३ र बंगलाचुली गाउँपालिकामा छ सय ३३ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान रोपिएको हो ।
ज्ञान केन्द्रका अनुसार दाङमा धान खेती हुने ३९ हजार चार सय हेक्टर भए पनि तरकारी खेती पनि हुने अवस्थाले धान खेती हुने क्षेत्रफललाई ३७ हजार दुई सय २५ हेक्टर मानिएको छ । रोपाइँको क्षेत्रफल गत वर्षभन्दा बढेकोले त्यसै अनुसार मौसम अनुकूल भएमा तथा सिँचाइ, मल लगायतको व्यवस्थापन राम्रो भएमा धान उत्पादन बढ्ने आकलन गरिएको छ । आर्थिक वर्ष २०७९–०८० को तथ्यांकको आधारमा लुम्बिनी प्रदेश खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर देखिएको लुम्बिनी प्रदेशको कृषि, भूमि व्यवस्थापन तथा सहकारी मन्त्रालयको आर्थिक वर्ष २०८०–०८१ को वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
प्रतिवेदका अनुसार प्रदेशमा २१ लाख ३९ हजार पाँच सय ८३ मेट्रिक टन उपलब्धता हुने गरेको छ । जसमध्ये उपभोग्य प्रशोधनपछि १४ लाख ७० हजार नौ सय ७९ मेट्रिक टन हुने गरेको छ । २०८० को प्रक्षेपित जनसंख्या ५२ लाख ४९ हजार आठ सय ९३ रहेको छ । जसका लागि नौ लाख ७४ हजार छ सय ७० मेट्रिक टन खाद्यान्न आवश्यक पर्ने गरेको छ । चार लाख ९६ हजार तीन सय १० मेट्रिक टन खाद्यान्न बचत हुने गरेको वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । जिल्लामा यो वर्ष सरकारले तोकेकै मुल्यमा समयमा धान खरिद गर्न थालेपछि कृषक उत्साहित भएका छन् ।
