वैदेशिक रोजगारको डरलाग्दो पाटो

वर्षदिनमा गुमाए ४८ जनाले ज्यान

छबि पुुरी/राप्ती पोष्ट

घोराही, साउन । घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १४ नव जलजला टोलकी मनाकुमारी बुढा मगरको रोजगारीको सिलसिलामा युएईमा गत बैशाख २६ गते मृत्यु भयो । दुर्घटनामा परेर मृत्यु भएपछि उहाँको श्रीमान रामप्रसाद बुढाले शव नेपाल ल्याई दिन माग गर्दै निवेदन दिएपछि उहाँको समस्या समाधान भयो ।

घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १६ सुन्दर टोलका तुलाराम थापा तीन वर्षअघि वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मलेसिया जानुभएको थियो । विदेशमा गएर पैसा कमाएर कमजोर घरको आर्थिक अवस्था सुधार गर्ने उद्देश्यले जानुभएका थापा २०८० माघको २६ गते सडक दुर्घटनामा परेर बित्नुभयो । घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर ५ धर्नाका कृष्ण बहादुर केसीको मलेसियामा रोजगारीका क्रममा मृत्यु भयो । घोराही उपमहानगरपालिका–९ तेघरा निवासी शरदलाल चौधरी वैदेशिक रोजगारीका क्रममा दुबई जानुभयो । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा दुई वर्षअघि दुई पुग्नुभएका चौधरीको गत वर्षको असारमा दुबईमा मृत्यु भयो ।

घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १२ अवलधाराका दिले वली बैदेशिक रोजगारीका क्रममा दुबई जानुभएको थियो । करिव चार वर्ष बैदेशिक रोजगारमा बसेर २०८० माघको १२ गते घर फर्किनुभएका वलीको केही समयपछि घरमै मृत्युभयो ।
राजपुर गाउँपालिका वडा नम्बर २ बेलाका दीपक परियारको रोजगारीको सिलसिलामा मलेसियामा मृत्यु भयो । उहाँको मृत्यु भएको खबर परिवारसम्म आईपुग्यो । दीपकका आफन्त ज्योति परियारले गत वर्षको मंसीर ५ गते श्रीमानको शव नेपाल झिकाई दिन निवेदन दिनुभयो । उहाँको आग्रमा सरकारले दीपकको शव घरसम्म ल्याईदियो ।

तुलसीपुर उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १५ का नारायणप्रसाद गौतम रोजगारीको सिलसिलामा ओमनमा हुनुहुन्थ्यो । बिरामी भएपछि घर फिर्ता हुनुभयो । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा बिरामी परेकाले उहाँको स्वास्थ्य उपचारको सहयोग माग गर्दै वैदेशिक रोजगार बोर्डमा निवेदन दिनुभयो । वैदेशिक रोजगारको क्षेत्र हेर्दै आएको सुरक्षित आप्रवासन सामी कार्यक्रमकी सूचना परामर्शकर्ता रीता लामाका अनुसार आर्थिक वर्ष २०८०–०८१ मा दाङबाट वैदेशिक रोजगारीमा गएका ४८ जनाको मृत्यु भएको छ ।

यो अघिल्लो वर्षको तुलनामा ७ जना धेरै हो । वर्षेनी वैदेशिक रोजगारीका क्रममा युवाहरुको मृत्यु एकातिर बढ्दै गएको छ भने शारीरिक अपांगतादेखि विभिन्न खालका समस्या भोगेका घटना बढ्दै गएको छ । गत आर्थिक वर्षको साउनदेखि असार मसान्तसम्ममा ४७ जना पुरुष र एक जना महिलाको वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मृत्यु भएको छ ।

त्यु भएकामध्ये घोराही उपमहानगरपालिकाका सबैभन्दा धेरै छन् । घोराहीका १६ जना, तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका १२ जना, लमही नगरपालिका र बबई गाउँपालिकाका ३–३ जना, शान्तिनगर गाउँपालिकाका २ जना, दंगीशरण गाउँपालिका र राजपुर गाउँपालिकाका १–१ जना र दाङमा बसोवास गर्ने तर ठेगाना अन्य जिल्ला भएका १० जनाको वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा खाडी मुलुक मलेसिया, कुवेत, ओमन, दुबईसँगै जापान लगायत युरोपियन देशहरु रहेका छन् । श्रम अवधिभित्र मृत्यु, भएका, रोजगारीबाट घरफर्केको एक वर्षभित्रमा कुनै कारणवश मृत्यु भएका वैदेशिक रोजगार बोर्डले त्यस प्रकारको हकमा क्षतिपूर्ति दिने गरेको छ । बोर्डले केही नभएकाहरुको हकमा पनि विदेशमा मृत्युभएका परिवारलाई किरिया खर्चवापत २५ हजार आर्थिक सहायता प्रदान गर्ने गरेको छ ।

परामर्शकर्ता लामाका अनुसार वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मृत्यु भएका परिवारलाई एक वर्षको अवधिमा ४ करोड २४ लाख ८ सय ३३ रुपैयाँ आर्थिक सहायता प्रदान गरिएको छ । पालिकागत रुपमा घोराहीका १६ जनाले २ करोड ४ लाख ४१ हजार १ सय १३ रुपैयाँ, तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका १२ जनालाई ९१ लाख ९५ हजार रुपैयाँ, लमही नगरपालिकाका ३ जनालाई ३७ लाख ६० हजार रुपैयाँ, बबई गाउँपालिकाका ३ जनालाई ५३ लाख ७५ हजार रुपैयाँ, शान्तिनगर गाउँपालिकाका २ जनालाई १५ लाख ५० हजार रुपैयाँ, दंगीशरण गाउँपालिकाका १ जनालाई ६ लाख ५० हजार रुपैयाँ, शान्तिनगर गाउँपालिकाका २ जनालाई ३५ लाख रुपैयाँ र राजपुर गाउँपालिकाका १ जनालाई ११ लाख ७५ हजार रुपैया प्रदान गरिएको थियो ।

पीडित परिवारले दिनुभएको निवेदनका आधारमा सामी कार्यक्रमले समन्वय गरेर वैदेशिक रोजगार विभागबाट आर्थिक सहायता प्रदान गरिएको बताउनुभएको छ । सूचना परामर्शकर्ताका अनुसार एक वर्षको अवधिमा वैदेशिक रोजगारीका क्रममा विभिन्न देश पुग्नुभएका १४ जना बिरामीको अंगभंग भएको छ । दुर्घटनामा परेर तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका ७ जना, घोराही उपमहानगरपालिकाका ५ जना, राजपुर गाउँपालिका र गढवा गाउँपालिकाका १–१ जना छन् । बिरामी तथा अंगभंग हुनेमा २ जना महिला र १२ जना पुरुष रहेका छन् ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय तथा इलाका प्रशासन कार्यालयमा रहेका सुरक्षित आप्रवासन सामी कार्यक्रमले वैदेशिक रोजगारीमा जानेलाई परामर्शसँगै विदेशमा पुगेर मृत्यु, अंगभंग, बेपत्ता भएका वा ठगीमा परेका पीडित परिवारका लागि सहायताको काम गर्दै आएको छ । जसका माध्यमबाट वैदेशिक रोजगारीमा गएर अप्ठ्यारोमा परेकाहरुले सहयोग र परामर्श निशुल्क रुपमा गरेका उहाँले बताउनुभयो ।

यसैबीच, अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७९–०८० मा पनि विदेशमा रोजगारीको क्रममा ४१ जनाले ज्यान गुमाई सकेका छन् । जसमा सबैभन्दा बढी ज्यान गुमाउनेमा तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका रहेका थिए । तुलसीपुरका १५ जना, घोराहीका ११ जना, बबई गाउँपालिकाका ५ जना, लमहीका ३ जना, राप्ती, गढवा, शान्तिनगर, दंगीशरणका १–१ जना रहेका थिए । अन्य स्थानका तर जिल्लामा मृत्यु सम्बन्धी उजुरी परेका २ जनागरी ४१ जना रहेका सामीले जनाएको छ ।

सामी कार्यक्रमले अघिल्लो वर्ष ३ करोड ५५ लाख ४९ हजार २० रुपैयाँ आर्थिक सहायता उपलब्ध गराउन सहयोग गरेको थियो । जस अनुसार, पीडितले दिएको उजुरीका आधारमा जिल्लाको घोराही उपमहानगरपालिकामा ८५ लाख ११ हजार, तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा १ करोड ३६ लाख ३१ हजार ८ सय, बबई गाउँपालिकामा ३९ लाख ११ हजार २ सय २०, लमही नगरपालिकामा २५ हजार, गढवा गाउँपालिकामा २५ लाख ८० हजार, राजपुर गाउँपालिकामा २१ लाख, राप्ती गाउँपालिकामा २२ लाख रुपैयाँ गरी ३ करोड ५५ लाख ४९ हजार २० रुपैयाँ आर्थिक सहायता उपलब्ध गराईएको थियो ।

सामी कार्यक्रमले वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी सूचना, न्यायमा पहुँच, सीपयुक्त तालिम प्रदान, वित्तिय साक्षरता र मनोसामाजिक परामर्शको क्षेत्रमा काम गर्दै आईरहेको छ । आप्रवासी सहायता कक्षबाट वैदेसिक रोजगार वोर्ड सचिवालयबाट प्रवाह गरिने कल्याणकारी सेवाहरु तथा प्रवद्र्धनात्मक कार्यहरुको बारेमा सुचना प्रदान तथा सेवा प्रवाहमा सहजीकरण गर्ने काम गर्दै आएको छ । यसैगरी, मर्यादित र उपलब्धी मुलक वैदेशिक रोजगारीको लागि तथ्यमा आधारित भरपर्दो सुचनाहरु उपलब्ध गराउने, वैदेशिक रोजगारीमा जान इच्छुक व्यक्तिलाई सीप तालिम लिएर मात्रै विदेश जान सुझाव दिने, वैदेशिक रोजगारमा जाँदा अनिवार्य श्रम स्वीकृत लिएर जानका लागि यसको प्रक्रिया बारे जानकारी गराउनेलगायत कामहरु गर्दै आएको परामर्शकर्ता लामाले बताउनुभयो ।