छबि पुरी/राप्ती पोष्ट
घोराही, साउन । दाङमा सबै बालिकाहरुको शिक्षा र स्वास्थ्यमा पहुँच पुर्याउन बालिका शिक्षा तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम संचालन गरिएको छ । नेपाल महिला सामुदायिक सेवा केन्द्रका संस्थापक अध्यक्षका रुपमा रहनुभएकी सामाजिक अभियन्ता बिमला योगीको सक्रियतामा कार्यक्रम संचालन गरिएको हो ।
नेपाल महिला सामुदायिक सेवा केन्द्रक्ँै समन्वयमा सामाजिक अभियन्ता बिमला योगीले कुनै पनि बालिका शिक्षा पाउनबाट वन्चित नओऊन भन्दै सबैलाई सहज रुपमा शिक्षामा पहुँच पुर्याउन यो कार्यक्रम ल्याउनुभएको हो । जसको नाम ‘बिमला योगी बालिका शिक्षा तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम’ राखिएको छ ।
केन्द्रकी अध्यक्ष कल्पना न्यौपानेको अध्यक्षता तथा शैक्षिक एवम् सामाजिक व्यक्तित्व गोविन्दप्रसाद न्यौपानेको उपस्थितीमा मंगलबार एक कार्यक्रम गरी ‘बिमला योगी बालिका शिक्षा तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम’ शुभारम्भ गरिएको थियो । अध्यक्ष न्यौपानेले दिनुभएको जानकारी अनुसार संस्थाको ४० लाख र योगीका व्यक्तिगत १० लाख गरी कुल ५० लाख लगानी गरी ‘बिमला योगी बालिका शिक्षा तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम’ शुरु गरिएको छ ।
सो अवसरमा शिक्षाविद गोविन्द न्यौपानेले दाङमा कुनै व्यक्तिले आफ्नो व्यक्तिगत लागतमा ठूलो धनराशी लगाएर बालिकाको शिक्षा र स्वास्थ्यमा गरिएको लगानी नयाँ अभियानको थालनी भएको बताउनुभयो । स्थानीय सरकारले गर्नुपर्ने काममा सामाजिक क्षेत्रमा लामो समयदेखि क्रियाशील योगीले निस्वार्थ भावले कामको थालनी गरिनुले सरकारलाई ठूलो सहयोग मिल्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
‘हाम्रा स्थानीय पालिकाले गर्नुपर्ने काम व्यक्तिले गरेर सरकारलाई ठूलो गुन लगाउनुभएको छ । समाजका समस्या समाधान गर्न यो अभियान सफल हुनेमा दुईमत छैन,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘निस्वार्थ भावले कामको थालनी गरिनुले सरकारलाई ठूलो सहयोग मिल्नेछ ।’
यो अभियान समाज र शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्नेहरुका लागि प्रेरणाको श्रोत बनेको बताउनुभयो । शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्ने स्थानीय तहको जिम्मेवारी आफैले लिएर पालिकाको दायित्व पूरा गरेको बताउनुभयो । आफुले पढाएको विद्यार्थी यसरी सामाजिक क्षेत्रमा लागेर काम गरेर सबैको अभिभावक बनेको देख्दा आफुलाई निकै आत्मसन्तुष्टि मिलेको बताउनुभयो । यसले आफुले दिएको शिक्षा र संस्कार खेर नगएको बताउनुभयो ।
‘मैले पढाएका धेरै विद्यार्थीहरु विभिन्न क्षेत्रमा छन् ती मध्ये बिमला पनि एक हुन्, आज उहाँले गरेको कामले मलाई निकै खुशी दिएको छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘त्यतिबेला दिएको शिक्षा र संस्कार खेर गएको छैन ।’ नेपालमा बालबालिका, महिलाहरुको क्षेत्रमा धेरै चुनौति रहेकाले यो अभियान निकै उपयोगी रहेको बताउनुभयो ।
पछिल्लो समय स्वास्थ्य सचेतना, सामाजिक जागरण निकै आवश्यक भएको बताउनुभयो । पुरुषलाई शिक्षा दिँदा ऊ मात्रे सिमित हुने तर बालिका वा महिलालाई शिक्षा दियो भने उसले घर परिवार, समाजलाई शिक्षित र जागरुक बनाउन भूमिका खेल्ने हुँदा महिलालाई शिक्षित बनाउन समाजका लागि गुणकारी रहेको बताउनुभयो । ‘शिक्षाको उज्यालोबाट टाढा रहेकी बालिकालाई शिक्षा दिए उनी आफुमात्रै शिक्षित बन्दैनिन्,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘बालिका वा महिलालाई शिक्षा दियो भने उनले घर परिवार, समाजलाई शिक्षित र जागरुक बनाउन भूमिका खेल्छिन्, यो समाजका लागि निकै गुणकारी हुन्छ ।’
अहिले समाजमा शिक्षा र सचेतनाको अभावमा विभिन्न खालका घटना बढी रहेकाले यो अभियानले सबै तह र वर्गका बालिकाहरुको शिक्षा र स्वास्थ्यमा पहुँच पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । पहिलेभन्दा अहिले बालिकाहरुको शिक्षामा पहुँच बढ्दै गएकोमा खुशी व्यक्त गर्दै अब शिक्षा, स्वास्थ्य र सचेतना सँगसँगै अघि बढाउन जरुरी रहेको बताउनुभयो । यस्तै, उहाँले हिजोका दिनमा मानिस बिरामी भएमात्रै अस्वस्थ भएको मानिन्थ्यो । तर अहिले शरीर स्वस्थ भएपनि अरु समस्या भए मानिस अस्वस्थ भएको मानिने गरिएको बताउनुभयो ।
शरीर स्वस्थ रहेमात्रै विचार स्वस्थ हुने बताउँदै उहाँले बालिका स्वस्थ राख्न स्वास्थ्य शिक्षामा लगानी बढाउनु पर्ने आवश्यकता औँल्याउनुभयो । ‘मानिसका लागि शारीरिक स्वास्थ्य, मानसिक स्वास्थ्य र सामाजिक स्वास्थ्य स्वस्थ हुन जरुरी छ,’ उहाँले भन्नुभयो ‘शरीर स्वस्थ रहेमात्रै विचार स्वस्थ जन्मन्छ, त्यसले समाजलाई सही बाटोमा हिँडाउन मद्दत गर्छ ।’
‘बिमला योगी बालिका शिक्षा तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम’ की अभियन्ता योगीले सबै तहका बालिकाहरु शिक्षाबाट र स्वास्थ्यबाट वन्चित नहोऊन् र उनीहरु स्वस्थ र शिक्षित भएमात्रै समाज र राष्ट्र स्वस्थ हुन्छ भन्ने मान्यताका साथ यो अभियान शुरु गरेको बताउनुभयो ।
यो अभियान अन्तर्गत बालिकाको शिक्षा, उनीहरुको स्वास्थ्य समस्यालाई सम्बोधन गर्न निशुल्क सेनिटरी प्याड, अन्य उपचार र स्वास्थ्य सचेतनामा लगानी हुनुका साथै सामाजिक जागरणका क्षेत्रमा पनि अभियान संचालन हुने उहाँले बताउनुभयो । ‘मैले जीवनमा कमाएको धनपैसा भन्दा छोरीहरुको शिक्षा दिक्षाले उनीहरु सचेत र स्वस्थ बनेर समाजकै लागि केही गरेको देख्दा यसले धेरै खुशी दिँदो रहेछ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘शिक्षा र स्वास्थ्यबाट कोही बालिका वन्चित नहोऊन् भन्ने मेरो मान्यता हो ।’
कार्यक्रममा बोल्ने अन्य वक्ताहरुले पनि सामाजिक जागरणका लागि थालिएको यो अभियान निकै अनुकरणीय रहेको बताउनुभएको छ । बालिकालाई शिक्षित बनाउँदै उनीहरुको स्वास्थ्यमा बेलैमा ध्यान दिँदै स्वस्थ बनाउन यो अभियान समाजका लागि निकै उपयोगी रहेको उनीहरुको भनाई थियो । कार्यक्रममा पूर्व शिक्षक डा. कृष्णराज डिसी, नेपाल पत्रकार महासंघ दाङ शाखा अध्यक्ष दुर्गालाल केसी, स्वास्थ्यकर्मी राधा पौडेल, पत्रकार केपी घिमिरेलगायतले बोल्नुभएको थियो ।
यस्तै, संस्थामार्फत वित्तिय सेवा लिँदै आएकाहरुले पनि आफुहरु संस्थामा आवद्ध भएपछि धेरै कुरा सिक्न र ज्ञान हासिल गर्न सफल भएको बताएका थिए । यसैबीच, संस्थामार्फत पढीरहेका बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक सामग्री पनि हस्तान्तरण गरिएको छ । संस्थाकी लक्ष्मी गुप्ताका अनुसार, लुम्बिनी प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा गरेर हाल ६ सय बढी बालबालिकाहरुको शिक्षामा संस्थाले लगानी गर्दै आएको छ ।
