राप्ती पोष्ट
दाङ, भदौ । स्थापनाको डेढ दशक मात्रै पुरा गरेको हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी दाङ जिल्लामै उत्कृष्ठ सहकारी बन्न सकेको छ । कारोवारका हिसावले दाङ जिल्लामा दोस्रो ठूलो रहेको यो सहकारी हरेक हिसावले उत्कृष्ठ रहेको जानकारहरुको भनाई छ । दाङ जिल्लामा ५० करोड भन्दा बढीको कारोवार गर्ने औलामा गन्न सकिनेमा हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी पर्दछ ।
दाङ जिल्लामा बढी कारोवार गर्ने संस्थाका रुपमा राप्ती बचत तथा ऋण सहकारी पर्दछ भने त्यसपछि आउँछ हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी । हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्था २०६६ साल असोज ७ गतेका दिन स्थापना भएको थियो । छोटो समयमा हातेमालोले गरेको प्रगति देखेर निकै खुसी लाग्ने गरेको दाङ जिल्लाका सहकारीहरुको छाता संस्था दाङ जिल्ला सहकारी संघका अध्यक्ष हेमराज गौतम बताउनहुन्छ । ‘दाङ जिल्लामा सयौं सहकारी छन् तर हातेमालोले उत्कृष्ठ रुपमा आफूलाई संचालनमा ल्याएको छ ।’ उहाँले भन्नुभयो ।
सहकारीमा संकट आइरहेको समयमा हातेमालोले निकै राम्रो तरिकाले आफूलाई संचालन गरिरहेको भन्दै उहाँले राम्रो सहकारीको प्रचार गर्न सक्ने हो सहकारीका बारेमा फैलिरहेको भ्रम चिरिने बताउनुभयो । सहकारी कस्तो हुनुपर्छ भनेर नमूनाका रुपमा भन्नका लागि हातेमालो रहेको भन्दै गौतमले खराव ऋणिको संख्या नगन्य रुपमा रहेको, बोनस राम्रो तरिकाले बाँड्ने गरेको जस्ता कारणले हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी दाङ जिल्लामै उत्कृष्ठ रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
दाङ जिल्लामा रहेका बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका अध्यक्ष विमल अधिकारीले यतिवेला नेपालमा राम्रो गरेका कतिपय सहकारीमाथि आक्रमण भइरहेको बताउनुहुन्छ । राम्रा सहकारीमाथि आक्रमण भइरहेकाले हातेमालो जस्ता सहकारीले आफूलाई निकै चनाखो भएर संचालनमा ल्याउनुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउनुभयो । उहाँले हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले गरेको राम्रो कामका कारणले गर्दा सहकारीप्रतिको विश्वास बढ्ने अवस्था रहेको बताउनुभयो ।
घोराही उपमहानगरपालिकाका सहकारी तथा रोजगार प्रवद्र्धन शाखाका प्रमुख प्रेम केसी घोराहीमा रहेका दुई सय तीनवटा सहकारीमध्य हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारीले निकै राम्रो काम गरिरहेको बताउनुहुन्छ । केही बर्ष यता हातेमालोले आफ्ना सेयर सदस्यहरुलाई १८ प्रतिशत लाभांस वितरण गर्ने गरेको छ । ‘आफ्ना सेयर सदस्यहरुलाई १८ प्रतिशत रकम दिने कुरा सामान्य होइन ।’ केसीले भन्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘दुई सय तीन मध्य यो उत्कृष्ठ सहकारी हो ।’
सहकारीमा सवैभन्दा राम्रो पक्ष भनेको भाका नाघेको ऋण कम हुनु रहेको केसीको भनाई छ । उहाँले हातेमालोसंग खराव कर्जा नगन्य मात्रामा रहेकाले उत्कृष्ठ हुन सकेको बताउनुभयो । नगरपालिका घोराहीमा रहेका सवै सहकारीसंग समन्वय र सहकार्य गर्न तयार रहेको धारणा सहकारी तथा रोजगार प्रवद्र्धन शाखाका प्रमुख केसीको छ ।
हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका सचिव केशव दिपक न्यौपानेका अनुसार हातेमालोसंग दुई हजार छ सय २७ जना सदस्यहरु रहेका छन् । जसमा एक हजार पाँच सय ४२ महिला र एक हजार ८५ जना पुरुष सदस्यहरु रहेका छन् । ‘सहज पहुँच सहितको दिगो सहकारी संस्था’ को परिकल्पना राखेको संस्थाले ‘सुरक्षित भविश्यका लागि नियमित बचत र उद्यमशिलताका लागि सहज ऋणका माध्यमबाट आम सदस्यहरुको समृद्ध र सुखी जीवन निर्माणमा सहयोगी बन्ने’ ध्येय राखेको सचिव न्यौपाने बताउनुहुन्छ । सेयर सदस्यहरुको संख्या पछिल्लो बर्ष केही कम भएको भन्दै उहाँले रु १०० को एक कित्ता सेयरलाई दश कि त्ता बनाउका लागि अनुरोध गर्दा समेत सम्पर्कमा नरहेका सदस्यलाई भुक्तानी दिनुपर्ने भनेर हिसावमा राखेर हटाएको छ ।
घोेराहीमा राम्रो सहकारीका रुपमा रहेको हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थालाई घोराही उपमहानगरपालिकाले गएको बर्ष स्थापना दिवसमा सम्मान समेत गरेको थियो । संस्थाले विभिन्न रचनात्मक कार्यक्रम गर्र्दै आएको छ । सोही क्रममा शनिबार आयोजना गरिएको १५ औं साधारण सभामा जेष्ठ नागरिक, उत्कृष्ठ बचतकर्ता, उत्कृष्ठ ऋणि र उत्कृष्ठ विद्यार्थीलार्य सम्मान गरिएको थियो । जेष्ठ नागरिकहरु भुपेन्द्र सुवेदी र कमला गौतमलाई संस्थाले नगद सहित सम्मान गरेको थियो । यसैगरी उत्कृष्ठ बचतकर्ताका रुपमा पवित्रा कालाथोकी र ओम प्रकाश धिताललाई सम्मान गरेको थियो । यस्तै उत्कृष्ठ ऋणिका रुपमा इन्द्रबहादुर योगी र मनभुज बुढालाई सम्मान गरिएको थियो । उत्कृष्ठ विद्यार्थीका रुपमा कक्षा १२ पास गरेका सेयर सदस्य हरिप्रसाद रिजालका छोरा असीम रिजाल र ओमप्रकाश विष्टकी छोरी बर्षा विष्टलाई नगद सहित सम्मान गरिएको थियो ।
हरेक बर्ष रचनात्मक कामलाई प्राथमिकता दिंदै आएको हातेमालोले सुत्केरी भेटघाट तथा शिशुको मुख हेर्ने कार्यक्रम गर्दै आएको छ । जसमा नवजात शिशुको खुत्रुके बचतलाई प्राथमिकता दिने गरिएको छ । संस्थाका अध्यक्ष भगवती शर्माले आफूहरुले ल्याएको सुत्केरी भेटघाट तथा शिशुको मुख हेर्ने कार्यक्रम निकै प्रभावकारी रहेको बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार संस्थाले हरेक बर्ष तिज विशेष कार्यक्र गरेर महिला दिदी बहिनीहरुको जमघट गराउने गरेको छ । यस्तै समवेदना राहत कार्यक्रम, जेष्ठ नागरिक सम्मान कार्यक्रम, मानविय तथा रचनात्मक सहयोग, उत्कृष्ठ बचतकर्ता तथा रचनात्मक सहयोग, संस्थाका सदस्यहरुको स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखी विषय विज्ञ डाक्टरको सहयोगमा स्वास्थ्य सम्वन्धी सचेतना कार्यक्रम संचालन भइरहेको छ । पुराना कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिंदै यस बर्ष महिला सदस्यहरुलाई उद्दमशिलता तालिम संचालन गर्ने लगायत कार्यक्रम तय गरिएको अध्यक्ष शर्माले बताउनुभयो ।
गएको आर्थिक बर्षमा बचत संकलन तर्फ ८५ प्रतिशत प्रगति गरेको संस्थाका कोषाध्यक्ष रामचन्द्र कार्कीको भनाई छ । उहाँका अनुसार एक अर्व ३२ करोड रुपैया बचत संकलन गर्ने लक्ष्य राखिएको ८५ प्रतिशत प्रगति हुँदा एक अर्व १३ करोड रुपैया संकलन भएको थियो । यस्तै एक अर्व आठ करोड एक लाख १० हजार बचत भुक्तानी गरिएको थियो । यसैगरी संस्थाले अघिल्लो आर्थिक बर्षमा ५२ करोड भन्दा बढी ऋण प्रवाह गरेको थियो । संस्थाले अघिल्लो आर्थिक बर्षमा ५२ लाख भन्दा बढी ऋण प्रवाह गरेकोमा ९५ प्रतिशत प्रगति हासिल हुँदा ५० करोड भन्दा बढी रकम असुल समेत गरिएको थियो । कोषाध्यक्ष कार्कीका अनुसार संसथले दुई करोड ५४ लाख सात हजार रुपैया नाफा गरेको थियो । संस्थाले २६ करोड भन्दा बढी नाफा गर्ने लक्ष्य राखेको थियो ।
५१ जना सेयर सदस्य र २५ लाख ५० हजारबाट १५ बर्ष अघि सुरु भएको हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले दुई स्थानमा घडेरी समेत जोडिसकेको छ । आफ्नै घडेरीमा संस्थाको घर निर्माणको प्रक्रिया अघि बढेको संस्थाका व्यवस्थापक राजकुमार श्रेष्ठ बताउनुहुन्छ । उहाँले सहकारीमा संचालक र कर्मचारीको मेहनतले नै सहकारी छोटो समयमा उत्कृष्ठ सहकारीका रुपमा रहेको बताउनुभयो । संस्थासंग गएको आर्थिक बर्षको अन्त्यमा ३१ लाख ९० हजार मात्रै भाखा नाघेको ऋण थियो भने भाखा नाघेको व्याज तीन लाख ७८ हजार ८२ रुपैया मात्रै रहेको थियो । सहकारीका तर्फबाट भाखा नाघेको ऋणका लागि सावा ३१ लाख ९० हजारको ३५ प्रतिशत ले ११ लाख १६ हजार पाँच सय थप ऋण जोखिम व्यवस्था गरिएको छ ।
हातेमालोका लेखा परिक्षक सि.ए दिपक बहादुर सेटीका अनुसार संस्थाले हिसाव किताव अत्यन्त व्यवस्थित रुपमा राख्ने गरेको छ । यस्तै वासलात, नाफा, नोक्सान हिसाव, नगद प्रवाह विवरण र इक्विटीमा भएको परिवर्तन सहकारी ऐन २०७४ र सहकारी नियमावली २०७५ अनुसार तयार पार्ने गरिएको सेटीको भनाई छ । संस्थाले आफ्नो श्रेस्ता तथा हिसाव किताव, प्रचलित कानुन तथा प्रचलन बमोजिम राखेको पनि सिए सेटीको भनाई छ ।
मुलुकमा यतिवेला सहकारीका नाममा अनेकन तरङ्ग उत्पन्न भइरहेको छ । सहकारीका नाममा तरङ्ग पैदा भइरहेको भएपनि सवै सहकारीलाई एउटै नजरले हेर्न नहुने धारणा नेपाल केन्द्रिय बचत तथा ऋण सहकारी संघका फिल्ड प्रमुख विष्णुदत्त जोशीको छ । सदस्यहरुको सक्रियताले नै सहकारी मजवुत र बलियो हुने भन्दै जोशीले हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले सदस्यको भावना अनुसार काम गरिरहेको आफूले पाएको बताउनुभयो ।
सोही क्रममा शनिबार घोराहीमा आयोजना गरिएको हातेमालो बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाको १५ औं साधारण सभामा शुभकामना दिनेहरुले सहकारीमा संकट आएकाले जागरुक भएर काम गर्न सुझाव दिएका थिए । सहकारीमाथि भइरहेका अनेकन आक्रमणबाट बच्न बक्ताहरुको सुुझाव थियो । सोही क्रममा राप्ती बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका अध्यक्ष भरतबहादुर बुढाथोकी, प्रेस काउन्सिल नेपालका सदस्य शरद अधिकारी, रक्त सञ्चार केन्द्र घोराहीका प्रमुख दिलिप न्यौपाने लगायतले बोल्नुभएको थियो । कार्यक्रममा ऋषिराम रिजालले स्वागत र संचालन सचिव केशव दिपक न्यौपानेले गर्नुभएको थियो ।
यसैबीच रिक्त सदस्यमा सेयर सदस्य देवा सुवेदीलाई चयन गरिएको छ । निर्वाचन समितिका संयोजक गणेशप्रसाद पौडेलका अनुसार गत बर्ष कार्यसमितिका सदस्य पुष्पा भुषालको निधन भएपछि रिक्त रहेको सदस्य पदमा सुवेदीलाई चयन गरिएको हो । सहकारीमा चार बर्षमा नयाँ नेतृत्व चयन हुने गरेको र रिक्त सदस्य वा पदाधिकारीको चयन साधारण सभाबाट गरिदै आएको छ ।
