शरद अधिकारी
नेकपा एमालेको १४ औं अधिवेशनबाट नयाँ नेतृत्व चयन भएको छ । एकथरीले नयाँ नेतृत्वमा आउने व्यक्तिहरुले पार्टीलाई कसरी चलाउलान ? भनेर प्रश्न गरिहेका छन् । नयाँ नेतृत्वमा आउनेहरुले पार्टीलाई पहिलेको भन्दा राम्रो तरिकाले चलाउलान कि नचलाउलान ? जिल्लामा नयाँ नेतृत्व चयन गर्दा सर्वसम्मत गरिएको छ । निर्वाचनका माध्यमबाट नयाँ नेतृत्व चयन गर्ने कुरा स्वभाविक हो । तर कतिपय अवस्थामा सर्वसम्मत रुपमा नेतृत्व चयन गर्ने कुरा आवश्यकताको विषय बन्दछ । नेकपा एमाले दाङ जिल्लामा नयाँ नेतृत्व आएपछि के कस्ता काम गर्नुपर्छ ? भन्ने बारेमा धेरै बहस छलफल भएको पाइदैन । नेकपा एमाले दाङ जिल्ला कमिटीमा निर्वाचित वा मनोनित हुनेले निम्न बमोजिम काम गर्नु अनिवार्य देखिन्छ ।
१. नेकपा एमालेले संचालन गरेको मिसन–०८४ लाई सफल बनाउनका लागि सिंगो पार्टी पङ्तीलाई परिचालन गर्ने र नेकपा एमालेलाई दाङ जिल्लामा पहिलो पार्टी बनाउने । नेकपा एमालेले गठवन्धन हुँदा मात्रै निर्वाचन जितेको इतिहास बनेको छ । २०४८ मा शिवराज गौतम र २०५१ सालमा शंकर पोखरेलले जित्नु बाहेक एक्लै निर्वाचन जितेको अवस्था रहेको छैन । यसर्थ यो विषयमा नेतृत्वले गम्भिरता देखाउनुपर्छ । एमालेको मिसनलाई सफल बनाउने हो भने अहिलेबाटै ठोस योजना बनाएर काम गर्नुपर्छ । मिसन ०८४ का लागि के कस्ता काम गर्ने भन्ने बारेमा विज्ञहरुसंग समेत छलफल गरेर अघि बढ्नु बाञ्छनिय हुन्छ ।
२. नेपालको राजनीतिमा युवाहरुको आकर्षण देखिएको छैन । यसर्थ युवाहरुमा देखिएको निरासालाई चिर्दै हरेक क्षेत्रमा युवाहरुको सहभागिता बृद्धि गर्ने र युवाहरुको क्षमता बढाउनका लागि विशेष अभियान संचालन गर्ने । युवाहरुलाई राजनीतिक चेतना प्रदान गर्ने कुरा पार्टी नेतृत्वको सोचमा आएको देखिएको छैन । युवाहरुलाई राजनीतिक रुपमा सचेत बनाउने, युवाहरुलाई उद्दमी बनाउने, श्रमका कार्यक्रमहरु संचालन गर्ने, सिप प्रदान गर्नका लागि योजना बनाउने तर्फ ध्यान दिनुपर्छ ।
३. नेपालमा यतिवेला राजनीतिक दलप्रति वितृष्णा बढेको छ । युवाहरु पलायन भइरहेका छन् । नयाँको आकर्षण छैन । पुरानाले नेतृत्व छोड्दैनन् । पटक पटक राजनीतिक परिवर्तन हुँदा पनि जनताको अवस्था परिवर्तन हुन नसकेको कुरामा नागरिकको ठूलो गुनासो रहेको छ । राजनीतिक दलप्रति मानिसका अनेकन गुनासा र आलोचना बढेका छन् । राजनीतिक दलप्रति बढ्दै गरेको वितृष्णा कम गर्नका लागि वडातहबाट सचेतनाका विभिन्न कार्यक्रमहरु संचालन गर्नुपर्छ । राजनीति भनेको केहो ? राजनीति किन आवश्यक छ । हामीले अवलम्वन गरेको प्रणाली कस्तो हो ? यस्ता धेरै विषयमा जानकारी प्रदान गर्नका लागि विशेष कार्यक्रम संचालन गर्नुपर्छ ।
४. नेकपा एमाले यस्तो पार्टी हो जसले बृद्ध बृद्धाहरुको सम्मान गर्दै आएको छ । बृद्ध बृद्धाहरुको सम्मान गर्ने पार्टी भएकाले पार्टीमा योगदान गरेका अग्रजहरुको सम्मान गर्नुपर्छ । अग्रजहरुको योगदानकै कारणले गर्दा पार्टी बलियो अवस्थामा आइपुगेको हो । तर अग्रजहरुको सम्मान गर्ने, अग्रजहरुको कुरा सुन्ने, अग्रजको अनुभव र युवाको सक्रियतालाई संयोजन गरेर सवल पार्टी निर्माण गर्ने कुरामा नेतृत्वले ध्यान दिएको पाइदैन ।
५. पार्टी भित्र समय समयमा अनेकन खालका असन्तुष्टि देखिने गरेका छन् । नेकपा एमाले दाङ जिल्ला कमिर्टी र तल्ला कमिटीमा देखिने असन्तुष्टि सम्वोधन गर्नका लागि पहल गर्नु नेतृत्वको पहिलो कर्तव्य हो । राम्रो कुराको प्रचार बाहिर गर्ने र आलोचना गर्नु परेमा कमिटी पद्दतिमार्फत गर्ने राजनीतिक संस्कार विकास गर्नुपर्छ । पार्टीमा आउनेहरुलाई स्वागत गर्ने तर यसरी आएकाहरुलाई जिम्मेवारी दिने सवालमा ठोस योजना बन्न नसकिरहेको अवस्था देखिन्छ । पार्टीमा कतिपयले जिम्मेवारी नपाएका कारणले, कतिपयले जिम्मेवारी पुरा गर्न नसकेका कारणले गर्दा समस्या भएको देखिन्छ ।
६. दाङ जिल्लामा समानुपातिक मतका हिसावले एमाले पहिलो पार्टी हो । वडागत रुपमा जितेको कुरा गर्ने हो भने पनि एमाले ठूलो पार्टी हो । तर जिल्लाको नेतृत्वमा महिला, थारु, दलित, मगर, मुस्लिम लगायतका समुदायको उपस्थिती बढाउनुपर्ने चुनौती रहेको छ । आम जन समुदायको बीचमा पार्टीलाई अझ बढी सशक्त रुपमा उपस्थित गराउँदै पछाडि पारिएकाहरुलाई मुल प्रवाहमा ल्याउनका लागि विशेष योजना निर्माण गर्नुपर्ने नेतृत्वको खाँचो रहेको छ ।
७. पार्टी निर्माण गर्नका लागि एक दुई जनाको मात्रै योगदान रहदैन । इतिहास निर्माण गर्ने योद्धाहरुको सँझना गर्नै पर्दछ । यसर्थ पार्टी निर्माणका लागि योगदान गरेका अमरयोद्धाहरुको यथार्थ वितवरण तयार पार्ने काम गर्नुपर्छ । यसपछि उहाँहरुको सँझनामा पार्टीका तर्फबाट छात्रवृत्तिका कार्यक्रम संचालन गनुैपर्छ । उत्कृष्ठ पार्टी सदस्यका सन्तानको पहिचान गरेर प्रोत्साहन गर्ने खालका कार्यक्रमहरु ल्याउनुपर्छ । अमर योद्धाहरुको नामलाई साच्चिकै अमर बनाउनका लागि भूमिका कसरी खेल्ने भन्ने बारेमा व्यापक बहस छलफल गर्नुपर्छ ।
८. विकास निर्माण सवैको चासोको विषय हो । विकास निर्माणको विषयलाई व्यापक बहस सिर्जना गर्नुपर्छ भन्ने मान्यताका साथ स्थानीय सरकार र सामाजिक क्षेत्रमा कृयाशिल संघ संस्थासंग सहकार्य गरेर दिर्घकालिन योजना निर्माण गर्नुपर्छ । यसका लागि दाङ जिल्लाको विकास र समृद्धिका लागि विज्ञहरुसंग व्यापक छलफल गरी सरोकारवालाई निकायलाई दवाव तथा सुझाव दिन सकिन्छ ।
९. पार्टीबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरुको भूमिका प्रभावकारी बनाउनका लागि पार्टीका तर्फबाट थप सहजिकरण गर्ने साथै पार्टीको प्रतिनिधित्व नरहेको क्षेत्रमा पनि पार्टी कमिटीका तर्फबाट योजनाबद्ध रुपमा हस्तक्षेपकारी भूमिका खेल्ने ।
१०. सवैको गुनासो सुन्ने र ति गुनासो अनिवार्य रुपमा सम्वोधन गर्ने बातावरण तयार गर्ने, आवश्यक परेमा त्यसका लागि संयन्त्र बनाएर जाने । पार्टीलाई अघि बढाउनका लागि सार्वजनिक रुपमा सुझाव संकलन गर्ने । पार्टीमा गुनासो सुन्ने चलन छैन भन्दा पनि हुन्छ । पक्षको मात्रै होइन विपक्षिको कुरा पनि सुन्नुपर्छ । गुटमा रमाउने र गुटकै कुरा सुन्ने भन्दा सवैको कुरा सुन्ने, सवैको हितमा काम गर्नुपर्छ ।
११. कुनै पनि खालका निर्वाचनमा नातावादलाई भन्दा पार्टीमा लगानी लगाएका र क्षमतावानलाई प्राथमिकता दिने । पार्टीमा इमान्दारिताका साथ काम गर्नेहरुले अवसरको खोजी गर्दैनन् । आफ्नो लागि भन्न सक्दैनन् । सामुहिक हितका बारेमा जसले सोच्छ उसलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ ।
१२. पार्टीमा कुनै पनि खालको गुटवन्दी सिर्जना हुन नदिने, क्षमताको सम्मान र क्षमताको पहिचान गरेर जिम्मेवारी प्रदान गर्ने । जनवर्गिय संगठनको परिचालनमा विशेष ध्यान दिने ।
१३. पार्टी सदस्य बन्ने अनि नविकरण नगर्ने चलन उहिल्यैको हो । यसर्थ पुराना तर नविकरण गर्न छोडेकाहरुलाई नविकरणका लागि उत्प्रेरित गर्ने । हरेक बर्ष कम्तिमा एक हजार पार्टी सदस्य थप्ने योजना ल्याउने । पुरानाको निरन्तरताका लागि पहल गर्ने ।
१४. पार्टीमा नियमित रुपमा बैचारिक तथा सांगठनिक प्रशिक्षणका कार्यक्रमहरु संचालन गर्ने । यस्ता कार्यक्रम वडातहमा लैजाने । कतिपय अवस्थामा यस्ता कार्यक्रमहरु टोल तहमा लैजान सकिन्छ ।
१५. दिवंगत भइसक्नु भएका अमरयोद्धाहरुको सम्मानमा नियमित रुपमा कार्यक्रम गर्नका लागि बार्षिक क्यालेण्डर निर्माण गर्ने साथै अमर योद्धा विषेशांकको दोस्रो संस्करण परिमार्जन सहित प्रकाशन गर्ने ।
१६. पार्टीका सवै जन बर्गिय संगठनको गठन÷पुनःगठन गर्ने । सवैलाई सक्रिय बनाउने, नियमित बैठक बसाल्ने । गतिविधिका लागि प्रोत्साहित गर्ने । जनवर्गिय संगठनको परिचालन गर्ने कुरालाई पार्टीले विशेष रुपमा योजना बनाउनुपर्छ । जनसंगठनको परिचालनको कामलाई महत्व दिएको देखिदैन ।
१७. दाङ जिल्लाको विकासका लागि पहिलो शर्त भनेको कृषि क्षेत्रको विकास हो । यसर्थ कृषि क्षेत्रको विकासका लागि पार्टीका तर्फबाट व्यापक रुपमा लविङ गर्ने र बढी भन्दा बढी किसानलाई पार्टीमा संगठित गर्ने । किसानका मुद्धालाई जुरुक्कै बोक्ने । किसानले पाएको दुःखका बारेमा छलफल गर्ने, समाधानका लागि उपाय निकाल्ने । दाङ जिल्लामा खेतीयोग्य जमिन जति पनि छ । पार्टी कमिटीले योजना बनाएर महिनामा एक दिन श्रम गर्ने कुरालाई अनिवार्य बनाउने ।
१८. निर्वाचनको समयमा मात्रै पार्टी सदस्यहरुको खोजी गर्ने प्रवृत्तिको अन्त्य गर्दै हरेक पार्टी सदस्यलाई सम्मान गर्दै विज्ञता अनुसार जिम्मेवारी दिएर पार्टी काममा सक्रिय बनाउने । निर्वाचनको समयमा मात्रै होइन कि अन्य समयमा पनि पार्टीको सम्पर्कमा ल्याउने ।
१९. पार्टीको बैठक विधान बमोजिम नियमित रुपमा बस्ने व्यवस्था मिलाउने, सवैको कुरा सुन्ने र सुझाव लिने बातावरण बनाउने, जनसंगठनका बैठकलाई पनि नियमित रुपमा बसाल्ने । कुनै कमिटीको बैठक छ महिनासम्म पनि बसेन भने त्यसलाई विशेष रुपमा ध्यान दिने । अधिवेशन गरेर जाने कि ? संयोजक बदल्ने कि ? कसरी अघि बढ्ने हो भन्ने बारेमा योजना बनाउने ।
२०. नीतिगत रुपमा निर्णय गर्ने र व्यवहारिक रुपमा कार्यान्वयन गर्ने कुरालाई कडाइका साथ पालना गर्ने । नीतिगत रुपमा व्यापक रुपमा छलफल गर्ने । जिल्ला कमिटीमा व्यापक छलफल गर्ने । जिल्ला कमिटीमा छलफल गरेपछि त्यसलाई कार्यक्रमका रुपमा अघि बढाउने । पहिले कमिटीमा आलोचना आत्मालोचनाको विषय राख्ने गरिन्थ्यो । आलोचना आत्मालोचनालाई पुनः राख्ने । कमिटीमा रहेका सवैको रेकर्ड राख्ने । कसले कहाँ कसरी काम गरिरहेको छ भन्ने जानकारी राख्ने । गलत काम गरेकालाई कारवाहीको दायरामा ल्याउने । यस्तो भयो भने गलत गर्नेलाई कारवाही हुने रहेछ भन्ने हुन्छ र पार्टीको नाममा गलत काम गर्नेहरु निरुत्साहित हुन्छन ।
२१. पार्टीलाई अनुशासित, व्यवस्थित र प्रविधिमैत्री बनाउने । संचारको सवालमा पार्टीलाई थप व्यवस्थित गर्ने । जिल्ला पार्टीको एप्स संचालन गर्ने । नियमित रुपमा बुटेलिन निकाल्ने । हरेक पार्टी सदस्यहरुलाई सञ्जालमा जोड्ने ।
२२. नेताको पछि कुदेर सक्रिय रहेको देखाउने प्रवृत्तिको अन्त्य गर्दै नेता प्रधान होइन नीति प्रधान हुने गरी पार्टीका गतिविधिहरुलाई संचालन गर्ने । गतिविधिमा संलग्न नहुनेको रेकर्ड राख्ने ।
२३. दाङ जिल्ला कम्युनिष्टहरुको लाल किल्ला थियो र भोली पनि हुनेछ र हामी लालकिल्ला बनाउने छौं भन्ने मान्यताका साथ नेकपा एमालेलाई सुसंस्कृत, व्यवस्थित, एकतावद्ध र भरोसायोग्य पार्टी बनाउने ।
२४. जिल्लामा रहेका सरकारी कार्यालयले प्रवाह गर्ने सेवाको प्रभावकारिता बढाउनका लागि जिल्ला तहमा रहेका सरकारी कार्यालयलाई खवरदारी गर्दै जनताप्रति जवाफदेही बनाउनकालागि भूमिका खेल्ने ।
२५. दाङ जिल्ला प्रदेशको राजधानी रहेको क्षेत्र हो । प्रदेश सरकारले गरेका कामहरुका बारेमा जिल्ला कमिटीको चासो हुनु स्वभाविक कुरा हो । प्रदेश मन्त्रालयलाई खवरदारी गर्दै विकास निर्माण, सुशासन र अनुशासन कायम गराउनका लागि दवाव दिने ।
नेकपा एमालेसंग रहेको जनशक्तिको उचित परिचालन भएको छैन । नेकपा एमालेसंग रहेको जनशक्तिको परिचालन गर्नका लागि ठोस योजना र कार्यक्रम ल्याउने काम गरिदैन । भन्नका लागि मिसन–०८४ को कुरा गरिन्छ । मिसन ८४ भनेको कुरा गर्ने, गफ गर्ने विषय मात्रै होइन । मिसन ८४ भनेको पार्टीका उमेदवारलाई जिताउने र साच्चिकै मुलक बनाउने काममा योगदान गर्ने हो भन्ने रुपमा हुनुपर्छ । एमालेको नेतृत्व पङ्ती इमान्दारिताका साथ परिचालन हुन सक्ने हो भने मात्रै पनि दाङ जिल्लामा एमालेले जित हासिल गर्नका लागि धेरै मेहनत गर्नु पर्दैन ।
