पटक पटकको लापरवाहीमा सम्वन्धित निकाय मौन
राप्ती पोष्ट
घोराही, माघ । गएको शुक्रबार घोराही १७ निवासी ५९ वर्षीया शीला भुसाल पत्थरी र पिसाव सम्बन्धी समस्याको उपचारका लागि भन्दै घोराहीस्थित बुद्ध इन्टरनेशनल हस्पिटलमा जानुभयो । चिकित्सकबाट आवश्यक जाँच गरेपछि ब्लड सुगरको मात्रा धेरै भएको र केही दिन अस्पताल बस्नुपर्ने सल्लाह भयो । सोही अनुसार, बिरामी भुसाल अस्पताल मै भर्ना भएर उपचारमा केन्द्रित हुनुभयो । तर, चार दिनको राति उहाँ अचानक अस्वस्थ हुनुभयो । सामान्य अवस्थामा रहेको बेलामा उहाँलाई नर्सहरुले इन्सुलिन दिँदादिदै बेहोस हुन पुग्नुभयो ।
सुगर धेरै भएको भन्दै दिइएको इन्सुलिनको मात्रा नमिले पछि समस्या भएको हुन सक्ने बिरामीका आफन्तले अडकल काटे । उता, अस्पतालमा ड्यूटीमा रहेका चिकित्सकले प्यारालाइसिस भएको अन्दाज गरे । बिरामी अचानक बेहोस भएपछि अस्पतालमा ड्युटीमा रहेका डाक्टरले प्यारालाईसिस भएको अन्दाज गरिरहँदा बिरामीका आफन्तले राप्ती एकेडेमीमा सिटी स्क्यान गर्न लगे । बिरामी बेहोस भएका कारण टाउकोमा रगत जमेको एकिन हुन खोजिएको थियो । तर, बिरामीको दिमागमा रगतको असर देखिएन । अस्वस्थ शरीर, त्यसैमा उपचारपछि निको हुने अवस्थामा पुगेको बिरामी अचानक बेहोस भई जीवन र मृत्युको दोसाँधमा पुगेको देखेपछि बिरामीका आफन्ती आत्तिनु स्वाभाविक थियो ।
रातिको समयमा यति गतिविधि भईरहँदा अस्पतालमा रहेका कार्यरत डाक्टर र नर्सहरुबाट हुनुपर्ने जिम्मेवारी पूरा नहुँदा बिरामी मर्ने अवस्थामा पुगेको बिरामीको आफन्त गोकर्ण रेग्मीको भनाई छ । डयुटीमा रहनुभएका डाक्टर दिपेश शाहले पनि आफुलाई बिरामीलाई प्यारालाईसिस भएको जानकारी गराएको रेग्मीले बताउनुभयो । ‘बिरामी उपचारका जानु भनेको समयमा सहज उपचार पाएर निको हुनका लागि जाने हो, आशा र भरोसामा पुगेका बिरामीलाई गरिने व्यहार जिम्मेवारपूर्ण भएन भने मेरी दिदी मृत्युको मुखमा पुगे जस्तै हुन्छ । जुन व्यहार बुद्ध अस्पतालले गरेको छ’, बिरामीका आफन्त रेग्मीले भन्नुभयो ‘डाक्टरले बिरामीका लागि चलाउनुपर्ने औषधी समय अनुसार दिईन भने के होला ? जिम्मेवारीपूर्वक ड्युटी नगर्ने अनि एकै पटक औषधी दिँदाको परिणाम हो ।’
बिरामी एउटा समस्या लिएर उपचार गराउन गएको बेला अरु थरीको उपचार गरेर मार्न खोजेको जस्तो अवस्था भएको उहाँको गुनासो छ । अचेत अवस्थामा रहनु भएकी बिरामी भुसाललाई अब के गर्ने भन्ने टुंगो लगाउन हम्मे भएको बेलामा अस्पतालले हात उठाउन खोजेको प्रति बिरामीका आफन्त असन्तुष्ट बने । यही बेलामा अस्पतालमा कार्यरत नर्सहरुले आफ्नो साथीको जन्मदिन बिरामीकै क्याबिनमा मनाई रहँदा मानवता हराएको आभाष बिरामीका आफन्तलाई भयो । ‘जन्मदिन मनाउन पाउनुपर्छ, यो उहाँहरुको अधिकारको कुरा हो, तर कहाँ कति बेला कस्तो अवस्थामा मनाउनुपर्छ भन्ने हेक्का नराखेर बिरामी बेहोसको अवस्थालाई बेवास्ता गरेर मानवताको ख्यालै नगरी गरिएको कामले अस्पतालले बिरामी प्रति गरिरहेको व्यहार स्पष्ट भएको छ । यसरी बिरामीलाई प्रयोगशाला बनाईनु हुँदैन’ बिरामीका आफन्त रेग्मीले भन्नुभयो ।
शुक्रबार राति अबेरसम्म बिरामीको अवस्था नाजुक हुँदै गएको भन्दै अत्तालिएका आफन्तले के गर्ने भन्ने निधो गर्न सकेका थिएनन् । उनीहरुले बिरामी बचाउन सकिएला भन्ने कोशिस भने जारी राखे । अन्ततः अस्पतालबाट राति करीव साढे १ बजे एम्बुलेन्समार्फत काठमाडौँ लगे । काठमाडौमा रहेका डाक्टरहरुसँग परामर्श लिएर बिरामीका आफन्त रेग्मीले उपचार अघि बढाउनुभयो । दिउँसो करीव साढे १ बजे पुग्नुभएकी बिरामी भुसाललाई माइल्ड स्टोक भएको र प्यारालाइसिसको अवस्थामा पुगेको कारण जनाउँदै माईतीघर नजिक रहको अन्नपूर्ण न्यूरो अस्पतालमा भर्ना गरियो । ःआरआई लगाएत थुप्रै परिक्षण एक घण्टाभित्रै भयो । सबै प्रकारका परिक्षण भएपछि बिरामीलाई ‘हाईपो ग्लाईसेमिया’ भएको पत्ता लाग्यो ।
यो हुनुमा बिरामीलाई एकै दिन बिहान चार र साँझमा तीन गरी सातवटा इन्सुलिन प्रयोग गरिएको र त्यसकै कारण सुगर उच्च मात्रामा घटेर बेहोसको अवस्थामा पुगेको चिकित्सकले बताएको रेग्मीको भनाई छ । चिकित्सकले इन्जेक्सन दिनु भनेर हिड्ने ड्यूटीको नर्स सुत्ने र व्यूँझिदा त्यो समय गुज्रिसकेको हुने अनि बिरामीको फाइल विवरणमा सुई दिएको समय अलग–अलग लेख्ने तर ब्यूँझिएपछि एकै पटक लगाइदिने गरेको गरेको विरामीले बताएको रेग्मीले जानकारी दिनुभयो ।
काठमाडौँमा ३ दिनको लगातारको उपचारपछि डाक्टरले बिरामीलाई ‘हाईपो ग्लाईसेमिया’ कारण समस्या भएको कारण देखाउँदै आवश्यक औषधीसहित निको हुँदै गएको उल्लेख गरेर अन्नपूर्ण अस्पतालले डिस्चार्ज गरेको कागजमा उल्लेख छ । बिरामीको स्वास्थ्यमा खेलवाड गर्दै बुद्ध अस्पतालले गरेको लापरवाही विरुद्ध कानूनी उपचार खोज्ने बिरामीका आफन्तको चेतावनी छ ।
जनस्वास्थ्य जस्तो गम्भीर विषयमा बिरामीको उपचारमा गरिएको लापरवाहीले बिरामीलाई मृत्युको मुखबाट बचाउन आफुहरुसफल भएपनि आम जनताको विषय यही अवस्था रहे के हुने ? भन्दै उहाँका आफन्तले प्रश्न गर्नुभएको छ । यसप्रति जिम्मेवारपूर्ण रुपमा स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्न पनि बिरामीका आफन्तले अपिल गरेका छन् । निकै दुखद घटना भएको एक साता बितिसक्दा पनि अस्पताल प्रशासनले आफुहरुसँग घटनाका बारेमा ठोस छलफल नगरेको प्रति पनि उनीहरुको चित्त दुखाई छ ।
उता, बुद्ध इन्टरनेशनल हस्पिटलले पनि बिरामी बेहोस भएको घटना प्रति चासो लिएको जनाएको छ । उक्त दिन उपचाररत बिरामीको बारेमा नियमित रुपमा औषधी उपचार भईरहेको बेलामा अचानक बेहोस भएपछि के भएको हो भनी पत्ता लगाउने कोशिस भएको अस्पताल प्रशासनका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत बालाराम शर्माको भनाई छ ।
बिरामी बेहोस भएपछि बिरामीका आफन्त तनाबमा हुनुहुन्थ्यो, यो बेलामा आक्रोसित हुनु स्वाभाविक पनि हो, हामीले सकेसम्मको कोशिस गरेर बिरामीको उपचार गरिरहेका थियोँ, अचानक उहाँ बेहोस हुनुभएछ, त्यसपछि उहाँको अवस्था सामान्य बनाउन कोशिस गरेको हो । केही समयपछि उहाँ होसमा आउनुभयो । ‘हामीले माइल्ड स्ट्रोक भएको ठहर्यायौँ । यो हुँदा बिरामीको कुनै अंग नचल्ने अवस्था हुन्छ तर पछि सामान्य बन्छ’, प्रमुख कार्यकारी अधिकृत शर्माले भन्नुभयो ‘यो हुनुमा उपचारमा तलमाथि भएर होईन । उहाँको आफ्नै कारणले हो भन्ने हामीले ठानेका छौँ ।’
बिरामीलाई उपचारका लागि फरक फरक औषधी दिने क्रममा धेरै औषधी दिँदा सबै औषधी एकै पटक नदिएको भन्दै उहाँले आवश्यक मात्रा अनुसार औषधी सेवन गराउनेदेखि इन्सुलिन पनि सोही आधारमा दिएको अस्पताल प्रशासनको दावी छ । बिरामीको जनस्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखेर उपचार गर्ने गरिएको भएपनि कहिलेकाँही यस प्रकारका घटना हुन सक्ने भन्दै उक्त घटनालाई अस्पताल प्रशासनले पनि निकै चासोका साथ लिएर बिरामीलाई जिल्ला नलैजाँदासम्म उपचारमा केन्द्रित भएको बताएको छ । बुद्ध हस्पिटलमा विगतमा पनि स्वास्थ्य सेवा प्रदानका क्रममा लापरवाही भएको भन्दै बिरामीका आफन्तले आन्दोलन गर्नेदेखि गुनासो पोख्ने गरेका छन् ।
बुद्ध हस्पिटलमा पटक पटक यस्ता घटना भइरहेका तथ्यले देखाउँछ । सामान्य विरामी भएकाहरु उपचार गर्नका लागि आउँदा मृत्युबरण गरेर गएका अनेकौं उदाहरणहरु रहेका छन् । पटक पटक मानव स्वास्थ्यमाथी खेलवाड भइरहदा सरोकारवाला निकायले कुनै चासो दिएको छैन । स्वास्थ्य जस्तो संवेदनशिल विषयमा अस्पतालबाट भएको लापरवाहीका बारेमा स्पष्ट कुरा भन्नु भन्दा घटनालाई लुकाउने वा दवाउने भन्ने तर्फ नै अस्पताल प्रशासनको ध्यान जाने गरेको पीडितहरुको भनाई रहेको छ । यस्ता विषयमा सरोकारवालाले चासो नदिंदा अस्पतालमा पटक पटक दुर्घटना हुने गरेको छ ।
