शैक्षिक सत्र सकिदासम्म पुगेन ‘हाम्रो घोराही’
शरद अधिकारी /राप्तीपोष्ट
दाङ, मंसिर । घोराही उपमहानगरपालिका अन्तरगत कक्षा ५ र ८ का विद्यार्थीहरुमाथि चरम खेलवाड भएको छ । शैक्षिक सत्र सुरु भएको लामो समयसम्म पनि विद्यार्थीको हातमा घोराही उपमहानगरपालिकाले लागु गर्ने भनिएको स्थानीय पाठ्यक्रमको पुस्तक ‘हाम्रो घोराही’ पुगेको छैन । घोराही उपमहानगपालिकाको सामाजिक विकास महाशाखाले गरेको लापरवाहीका कारण सवै विद्यालयका शिक्षकहरु, विद्यार्थीहरु र अभिभावक समेत अन्यौलमा परेका छन् ।
गएको असारमा घोराही उपमहानगरपालिकाले यस बर्ष कक्षा ५ र ८ का विद्यार्थीहरुलाई स्थानीय पाठ्यक्रमको जाँच लिने भन्ने पत्राचार गरेको थियो । सोही अनुसार पाठ्यक्रम पु¥याइयो । पाठ्यक्रम पु¥याएको लामो समयसम्म पनि पुस्तक पुगेको छैन । पाठ्यपुस्तक किन नपुगेको भन्ने बारेमा खोजी गर्दै जाँदा नगरपालिकाले हालसम्म पुस्तक तयार गरेको रहेनछ । यो बीचमा घोराही उपमहानगरपालिकाले पाठ्यपुस्तक छाप्नका लागि भनेर दुई पटक पत्रिकामा विज्ञापन प्रकाशित गरिसक्यो । पहिलो पटक स्थानीय पत्रिकामा विज्ञापन गरेपछि पाठ्यपुस्तक तयार गर्नका लागि अन्यन्त कम रकम विनियोजन गरेको भन्दै पहिले पाठ्यक्रम बनाउने टोली पछि स¥यो । यसपछि नगरपालिकाले पुनः काठमाडौंबाट प्रकाशित हुने पत्रिमामा विज्ञापन ग¥यो । यो समाचार खोज गर्दासम्म कसैले पनि पाठ्यपुस्तक तयार गर्ने र छपाई गर्ने भन्ने टेण्डर भरेको छैन । जसले गर्दा यो शैक्षिक सत्रमा विद्यार्थीको हातमा पुस्तक नपुग्ने लगभग निश्चित भएको छ ।
घोराही उपमहानगरपालिकामा कक्षा १ देखि ५ सम्म सामुदायिक विद्यालय ५२ वटा रहेका छन् । यस्तै संस्थागत विद्यालय १७ वटा रहेका छन् । यस्तै कक्षा ६ देखि ८ सम्मका विद्यालय सामुदायिक तर्फ १४ वटा र संस्थागत तर्फ २० वटा रहेका छन् । घोराहीले कक्षा १ देखि कक्षा ८ सम्म स्थानीय पाठ्यपुस्तक लागु गर्ने तयारी गरेर पाठ्यक्रम तयार गरिसकेको छ । पाठ्यक्रम अनुसार पुस्तक तयार नहुँदा विद्यालयहरु अन्यौलमा परेका छन् । यो बर्षको शैक्षिक सत्रको अन्तिम जाँच चैतको पहिलो सातामा हुनेछ । त्यो जाँचसम्म विद्यार्थीको हातमा पुस्तक पुग्नेछैन । पुस्तक नपाउने विद्यार्थीले शिक्षकले पढाएको भरमा कसरी जाँच दिन्छन भन्ने अन्यौल एकातिर छ भने पाठ्यपुस्तक विना पढाइमा एकरुपमा कसरी हुन्छ भन्ने अर्को आशंका छ ।
घोराही उपमहानगरपालिकाको वडा नं. १८ मा रहेको चौघेरा माविका प्रधानाध्यापक शेमलाल मल्लले नगरपालिकाले पाठ्यपुस्तक उपलव्ध नगराएका कारण आफूहरुलाई निकै समस्या भएको बताउनुभयो । उहाँले पाठ्यपुस्तक नआएका कारणले गर्दा विद्यार्थीलाई के विषय पढाउने भन्ने अन्यौल रहेको बताउनुभयो । गएको बैशाख देखि शैक्षिक सत्र थालनी भयो । असारमा पाठ्यक्रम आएपछि विद्यालयलाई समस्या परेको थियो । पहिले पढेको विषयको जाँच नहुने र नयाँ विषयको जाँच दिनुपर्छ भनेपछि विद्यार्थीहरु पनि समस्यामा परे । पाठ्यपुस्तक आउने नआउने कुनै टुङ्गो नहुँदा पुरानै विषय पढाउने कि ? पाठ्यक्रमका आधारमा मात्रै पठाउने कि ? भन्ने अन्यौल भएको प्रधानाध्यापक मल्लले बताउनुभयो ।
घोराहीको एउटा विद्यालयका शिक्षकले नगरपालिकाले यो विषयमा चरम लापरवाही गरेको नाम उल्लेख नगर्ने शर्तमा बताएका छन् । ‘नगरपालिकाको शिक्षा शाखामा सोध्दा मिलाएर पढाउनुस न’ भन्ने जवाफ दिएको ति शिक्षकको भनाई छ । ‘पाठ्यक्रमका आधारमा मात्रै कसरी मिलाएर पढाउने ? पेपर कसरी आउँछ ? विद्यार्थीलाई के भन्ने ?’ ति शिक्षकको भनाई छ । ‘नगरपालिकाको शिक्षा महाशाखाले अर्डर मात्रै गर्दछ । थर्काउँछ । हामी बोल्न सक्दैनौं । जागिरको कुरा छ, यस्तो को बोल्न सक्छ ?’
दाङका १० पालिका मध्य गढवा र राप्ती लगायतका पालिकाले पाठ्यपुस्तक तयार गरेर विद्यार्थीको हातमा पु¥याइसकेका छन् । कतिपयले सन्दर्भ सामग्री तयार गरेर पठाउनका लागि भनेका छन् । दाङको घोराही उपमहानगरपालिकाले पाठ्यपुस्तक तयार गर्ने कुरामा ध्यान नदिंदा विद्यार्थीहरुको भविश्यमाथि खेलवाड गरेको देखिएको छ । कक्षा ५ र ८ को जाँच नगर शिक्षा समितिले लिन्छ । परीक्षाको पेपर कस्तो होला ? नपढेर कसरी जाँच दिने भन्ने अन्यौलमा विद्यार्थीहरु रहेका छन् । केही विद्यालयले पाठ्यक्रमका आधारमा पढाइ सुरु गरेका छन् भने केहीले पढाइ नै गरेका छैनन् । नगर शिक्षा समितिले जवरजस्ती पेपर बनायो र विद्यार्थीलाई जाँच दिन लगायो भने त्यतिवेला विद्यार्थीले के लेख्लान् अन्यौलको अवस्था रहेको छ ।
घोराही प्याव्सनका अध्यक्ष विरेन्द्र चन्दले नगरपालिकाले पठाएको पाठ्यक्रमका आधारमा सामाजिक विषय पढाउने शिक्षकले काम चलाउ रुपमा पढाइरहेको बताउनुभयो । विद्यार्थीका लागि पाठ्यपुस्तक आवश्यक भएपनि नगरपालिकाको शिक्षा समितिले यसका बारेमा चरम लापरवाही गरेको देखिएको छ । ‘अहिले जसरी पढाउने काम भएको छ र यस्तै अवस्थामा जाँच लिने काम भयो भने आउट पुट केही पनि आउँदैन ।’ चन्दले भन्नुभयो । विद्यालयहरुले गएको बैशाखमै पठाउने विषयको टुङ्गो लगाइसकेको अवस्थामा असारको महिनामा नयाँ विषय पढाउनुपर्छ भनेर पठाएपछि पढाउन गाह्रो भएको उहाँको भनाई छ । ‘पहिले पढाइरहेको विषय हटाएर नयाँ पढाउन गाह्रो भइरहेको छ, नयाँ विषयको किताव नै आएको छैन ।’ चन्दले भन्नुभयो ।
घोराही उपमहानगरपालिकाले गत बर्ष नै हाम्रो घोराही तयार गर्नका लागि विज्ञ समुह आह्वान गरेको थियो । सोही अनुसार पाठ्यक्रम तयार गरिएको थियो । पाठ्यपुस्तक तयार पार्नका लागि आह्वान गरिएको टेण्डरमा अत्यन्त कम बजेट राखिएका कारणले गर्दा आफूहरुले काम नगरेको पाठ्यक्रम तयार गर्ने टिमका सदस्य सुदर्शन रिजालले बताउनुभयो । उहाँले नगरपालिकासंग यसका बारेमा कुरा राख्दा कुनै सुनुवाई नगरेको बताउनुभयो । ‘कक्षा १ देखि कक्षा ८ सम्मको किताव तयार पार्ने कुराका लागि सामान्य बजेट राखिएको थियो त्यस कारणले गर्दा हामीले काम गर्न सकेनौं ।’ उहाँले भन्नुभयो ।
घोराही उपहानगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत ऋषिराम केसीले आफू गएको असोजमा मात्रै आएको र ‘हाम्रो घोराही’ तयार नभएको कुरा आफूले पछि मात्रै थाहा पाएको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले निर्धारण गरेको दररेट भन्दा कम दररेट राखेका कारणले गर्दा समस्या भएको आफूले पाएको बताउनुभयो । सामाजिक विकास महाशाखामा यसका बारेमा कुरा बुझेर थप कदम चाल्ने धारणा उहाँको थियो ।
शैक्षिक सत्र सुरु भएको आठ महिना वितिसक्दा पनि विद्यार्थीको हातमा पुस्तक नपुगेको बारेमा जिज्ञासा राख्दा मेयर नरुलाल चौधरीले दुई पटक विज्ञापन गर्दा पनि कोही नआएको जानकारी आफूले पाएको बताउनुभयो । उहाँले विद्यार्थीको हातमा पुस्तक पु¥याउनका लागि कोशीस भइरहेको बताएको भएपनि पुस्तक लेख्ने काम नै नथालिएको पाइएको छ । पुस्तक नपु¥याएर कसरी जाँच लिने भन्ने जिज्ञासामा मेयर चौधरीले पुस्तक नपुगको अवस्थामा यो विषयमा जाँच नहुन सक्छ भन्ने जवाफ दिनुभएको छ ।
घोराही उपहानगरपालिकाको सामाजिक महाशाखा यो विषयमा गम्भिर देखिएको छैन । महाशाखाले विद्यालयलाई पाठ्यक्रम थमाएर ‘आफै पढाउनुस’ भनेको छ । एक शिक्षकका अनुसार नगरपालिकाको निर्णयबाट विद्यालयहरु पूर्ण रुपमा अलमलमा रहेका छन् । विद्यार्थीका नाममा राजनीति गर्ने विद्यार्थी संगठनहरु यसमा मौन छन् । शिक्षक संगठनमा बसेर शिक्षक सरुवा र बढुवाका लागि लविङ गर्ने शिक्षकका संगठनहरुलाई समेत यो बिषयमा कुनै चासो र चिन्ता देखिएको छैन ।
