छबि पुरी/राप्ती पोष्ट
घोराही, माघ । घोराही–१९ राम्चेका ६८ वर्षीय बीरबहादुर बिकको घरको आँगनमा काम गरिरहनुभएको थियो । त्यतिवेला घोराही उपमहानगरपालिकाकी उपप्रमुख हुमा डिसी पुग्नुभयो । उहाँ पुगेको देखेपछि विक अचम्म पर्नुभयो । उपप्रमुख डिसी गाउँलेका समस्या र अवस्था बुझ्न त्यहाँ पुग्नुभएको थियो । आफु घोराहीको उपमेयर भएको बताउँदै उहाँले सोध्नुभयो । ‘ठाउँका के समस्या छ बुवा ?’ जवाफमा बीरबहादुरले भन्नुभयो, ‘यो ठाउँ आफैमा विकट छ, हिजो जस्तो धेरै समस्या त छैन तर खानेपानी सजिलो गरी पाए हुन्थ्यो भन्ने हो ।’ पानीको समस्या बाह्रै महिना होकी हिउँद लागेपछि हुन्छ ? उपमेयरको प्रश्नमा बीरबहादुरले भन्नुभयो ‘अरु बेला त त्यति समस्या छैन, हिउँद लाग्यो भने कहिले आउँछ कहिले आउँदैन । पानी आएन भने आधा घण्टा पर पानी लिन जानुपर्छ ।’
हिजोका दिनमा बिजुली बत्ती, सडक, खानेपानीको केही सुविधा नभएको राम्चेमा स्थानीय सरकार आएपछि केही परिवर्तन भने भएको उहाँको भनाई थियो । ‘पहिले त केही थिएन, अहिले केही सजिलो भएको छ । पानीको धारा त तर भरपर्दो भए हुन्थ्यो भन्ने हो । अरु त जसो तसो चलेकै छ’, बीरबहादुरले भन्नुभयो । राम्चेमै रहेको आधारभूत विद्यालयको कक्षा २ मा अध्ययनरत चित्रमाया बिकसँग पनि उपमेयरले विद्यालयको पठनपाठन तथा दिवा खाजाको अवस्था बारे चासो राख्दै कुराकानी गर्नुभयो । कुराकानीका क्रममा चित्रमायाले पठनपाठनमा खासै समस्या नभएको बताउनुभयो ।
घोराही १९ लाकुरीबजारकी नमता बुढाले महिलाहरु माथि समुदायका पुरुष वर्गले गर्ने व्यवहारका कारण समस्यामा परेको दुखेसो पोख्नुभयो । घरमा प्राय श्रीमान बाहिरको काममा जाने हुँदा समाजका केहीले आफुहरुलाई अनावश्यक समस्या दिने गरेको बताउँदै कानूनी सचेतना फैलाउने खालका कार्यक्रम गर्न उपमेयरलाई आग्रह गर्नुभयो । हिजोका दिनमा जस्तो कसैको दवाब सहेर बस्ने अवस्था नभएपनि महिलाहरुलाई समाजमा सहज रुपमा बस्ने वातावरण बनाउन अझै चुनौति रहेको उहाँको भनाई थियो । महिला सशक्तीकरणको आवाजलाई थप बलियो बनाउन तथा महिलाको स्वास्थ्य अवस्था सुधारका लागि चाँडै नै १९ नम्बर वडामा एकीकृत रुपमा वृहत शिविर आयोजना गर्ने तयारी गरेको उपमेयरले बताउनुभयो ।
घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १६ लेटारकी पार्वती वलीले आफुले कृषि क्षेत्रमा लाग्दा स्थानीय सरकारले दिँदै आएको सहयोगबाट राहत महसुस गरेको बताउनुभयो । अब उहाँले खोर सुधारका लागि आवश्यक सहयोग पाउनेमा आशावादी रहेको बताउनुभयो । घोराही ५ बसन्तापुरकी गोमा पछाईले आफ्नो घरमै आएर जनताको समस्या र अवस्था बुझ्ने काम गरेको भन्दै उपमेयर डिसीलाई धन्यवाद दिनुभयो । ‘जनताको मतले जनप्रतिनिधि भएर माथि पुगेपछि फर्केर नहेर्ने धेरैको बानी हुन्छ, तपाई त मेरो घरमै आएर अवस्था बुझ्ने काम गर्नुभयो, मलाई निकै खुशी लागेको छ’, गोमाले भन्नुभयो, ‘म गृहिणी हो, अलिकति बाख्रा पालेको छु, खोर सुधार गरेर केही गर्ने सोँच छ, सकेसम्म हामी जस्ता किसानलाई हजुरहरुले हेरिदिए हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ ।’
गोमाले २० वटा बाख्रा पाल्नुभएको छ । आफ्नै लगानीमा बाख्रा पाल्नुभएकी उहाँलाई खोर सुधार गरेर बाख्राको संख्या बढाउने मन छ । घोराही ६ गुरगैँका प्रेमबहादुर चौधरीको घरमा उपमेयर पुग्दा उहाँ गाई र भैसीको स्याहारमा लाग्नुभएको थियो । ५ वटा भैंसी पाल्नुभएका प्रेमले कोरोनापछि यो पेशा थाल्नुभएको रहेछ । अहिले यही पेशालाई निरन्तरता दिँदै अघि बढ्ने योजना बनाउनुभएको सुनाउनुभयो । ‘जनताका सबै समस्या भनेर सम्भव त हुँदैन, हामीले चाहिने कुरा र गुनासो सुनाउने हो’, प्रेमले भन्नुभयो, ‘मैले यही बसेर भैसीपालनबाट केही गर्ने सोँच बनाएको छु ।’ उहाँले अहिले पनि दैनिक २५ लिटर दुख बिक्रि गर्दै आउनुभएको छ ।
‘नगरबासीका कुरा सुन्न आफु घरदैलोमै पुग्ने गरेको बताउँदै उपमेयर डिसीले आफुलाई यो ठाउँमा पुर्याउने जनताको अवस्थाका बारेमा सुनेन भने म जनप्रतिनिधि हुनु र नहुनुको के अर्थ ?’, उहाँले भन्नुभयो, ‘म मेरो कार्यकालमा मेरो क्षेत्राधिकारले दिएको काम प्रतिवद्धता अनुसार गर्ने अठोटका साथ अघि बढेको छु ।’ घोराही उपमहानगर भूगोलले पनि ठूलो रहेको हुँदा समग्र उपमहानगर समृद्ध बनाउन नगरबासीको अवस्था सुधार गर्न आवश्यक रहेको बताउनुभयो । ‘जनताको माग र आवश्यकता एकातिर हुने, हामीले बनाउने योजना अरुतिर पर्यो भने कुनै अर्थ हुँदैन, त्यसैले जनताको आवश्यकतालाई आधार मानेर अघि बढ्न सकेमा सबैको हीत हुने थिया’े, उहाँले भन्नुभयो ।
नगरबासीको समृद्धिका लागि नागरिक स्वस्थ बनाउन निशुल्क स्वास्थ्य जाँच, नागरिक सचेतना अभियान, कृषि पशुपालनका साथै युवा उद्यमशीलता विकासमा जोड दिने गरी आफूहरु अघि बढेको बताउनुभयो । ‘अहिले पनि धेरै युवाहरु कामको खोजीमा भौतारिरहेका छन् भने कोही आफैले केही गर्ने योजनाका साथ काममा खटिएका पनि छन् तर उनीहरुको अवस्था बारे जानकारी समयमै लिन सकियो भने पालिकाले गर्न सक्ने सहयोग हुनेछ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘नगरबासी केवल बजार क्षेत्रका मात्रै होईनन्, पालिकाभरका हरेक ठाउँका नागरिकको अवस्थामा सुधार हुनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता हो ।’
उहाँले समृद्धिको नारा सार्थक बनाउन पूर्वाधार विकासले मात्रै सम्भव नभएको हुँदा नागरिकको सामाजिक, आर्थिक र स्वास्थ्य अवस्थामा पनि सँगसँगै सुधार गरेर लैजाने गरी अघि बढेको बताउनुभयो । ‘अहिले समाजमा विभिन्न खालका बेथिति सिर्जना भएका छन् । जसका कारण युवाहरु, बालबालिकाहरु गलत बाटोमा लाग्ने गरेको पाईएको छ, यो कुनै पनि अभिभावकहरुका लागि सह्य कुरा होईन’ उहाँले भन्नुभयो ‘यसले हाम्रो भोलिको समाज कता जादैछ भन्ने कुरा पनि चित्रित गर्दछ, त्यसैले समयमै समाजको अवस्था बुझेर सुधारको बाटोमा लैजान आफ्नो अभियान दूरदराजदेखि आवाज ठाउँमा पुर्याउन नसक्ने नगरबासीहरुको घरमा पुगेर सुन्ने काम गरिरहेको छु ।’
पछिल्लो समय महिलाको स्वास्थ्य सुधारका प्रयासदेखि जेष्ठ नागरिकलाई दिवाकालीन बसाई, जेष्ठ नागरिक स्याहार, कृषकहरुका लागि अनुदान तथा युवाहरुका लागि उद्यमशीलता विकासका कार्यक्रम पालिकाले अभियानकै रुपमा विभिन्न शाखामार्फत समन्वय गरी अघि बढाउने काम गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।
