इमान्दारिता लुप्त

सम्पादकिय

धेरै बर्ष नेपालमा एउटा उखान थियो । ‘न्याय हराए गोर्खा जानु ।’ कोही अन्यायमा परेर गोर्खा पुग्यो भने उसले न्याय पाउँछ भनेर यस्तो भनिएको थियो होला । गोर्खामा के छ थाहा छैन नेपालमा यतिवेला न्याय लुप्त भएको छ । जसले बढी अन्याय गर्दछ । जसले बढी झेल गर्दछ । जसले बढी तिकडम गर्दछ । जसले छलछाम गर्दछ । जसले अरुलाई अफ्ठेरोमा पार्दछ । जसले राज्यलाई ठग्दछ । जसले बढी झुठ बोल्दछ उसको मात्रै जित हुन्छ । जसले इमान्दारितालाई बन्धक बनाउँछ उसैको जय हुन्छ । जसले राज्यशक्तिको दोहन गर्न सक्छ । जसले शक्तिलाई आफ्नो मुट्ठीमा पार्न सक्छ उसैको भलो हुन्छ । सानालाई जहिले पनि ऐन हुन्छ । कानुन सानालाई लाग्छ । जो सोझो हुन्छ उसैलाई छानी छानी प्रहार गरिन्छ । छलछाम गर्नेहरु दोहोरिन्छन । तिकडम गर्नेहरु फेरि उहि पदमा पुग्छन् । धम्काउछन । थर्काउछन । अनेकन तरिकाहरु अपनाउछन् । अहिलेसम्मको अवस्था हेर्दा हाम्रो नेपालमा जसको कोही हुँदैन उसले न्याउ पाउँदैन । उसको कुराको सुनुवाई हुँदैन । उ पदमा पुग्न सक्दैन । उ जहिले पनि पछि पर्दछ ।

केही दिन अघि अर्थात गएको असारमा अर्थमन्त्रालयमा एउटा घटना भयो । इतिहासमा यस्तो हुँदैन । कुनै व्यक्ति वा कुनै व्यापारिक घरानालाई फाइदा पुग्ने गरी बजेट बनाइदैन । बजेट बनाउँदा करका दरहरु हेर फेर गरिन्छ । त्यो कुरा बाहिरको व्यक्तिलाई थाहा हुँदैन । कसैले बजेटका बारेमा बाहिरको मानिसलाई थाहा दियो भने त्यो राज्य विरुद्धको अपराध हो । राज्यका विरुद्धमा बन्दुक बोकेर गरिएको विद्रोह भन्दा यो खतरनाक हो । बन्दुक बोकेर विद्रोह गर्दा त्यो गरीवका लागि ठानिन्थ्यो । अधिकार नपाएकाहरुका लागि भन्ने मानिन्थ्यो । तर बजेटलाई आफ्नो बसमा पार्ने गरी गरिने चलखेलले कुनै गरीवलाई फाइदा गर्दैन । साना लगानीका व्यवसायीलाई फाइदा गर्दैन । जोसंग बढी लगानी छ । जसले राज्यलाई नै संकटमा पार्न सक्छ । जसले कृतिम अभाव सिर्जना गर्न सक्दछ त्यस्तोलाई फाइदा हुन्छ । यतिवेला यहि भइरहेको छ । राज्यलाई घाटा लगाउनेगरी काम भएको छ । यतिवेला नेपाल श्रीलङ्का हुने हो कि भन्ने चर्चा चलिरहेको छ । बजेट विरुद्धमा गरिएका यस्ता कृयाकलापले नै नेपाललाई श्रीलङ्का बनाउने हो । श्रीलङ्का बनाउनका लागि यहाँ अरु कोही आउनु पर्दैन ।

पद त्याग गर्दा इमान्दारिता झल्किएको चर्चा त खुवै चलेको थियो । पद त्याग इमान्दिरता होइन यो सुनपानी छर्कनका लागि गरेको असफल प्रयास हो । नागरिकको नजरमा फ्ल्प भएको फिल्मलाई उत्कृष्ठ भनेको जस्तो भयो । आम नागरिकलाई थाहा भइसक्यो कि बजेट निर्माणका लागि अर्थमन्त्रीले बाहिरका मानिसको प्रभावमा पर्नुभएको हो । उहाँमात्रै पर्नु भएन उहाँलाई जसले त्यो पदमा पु¥याए उनिहरुले नै गरेका हुन । जसले नियुक्त गरेको थियो उसैले तत्कालका लागि आलोचनाबाट बच्नका लागि राजीनामा दिन भन्यो । अहिले फेरि त्यहि स्थानमा लग्यो । पुरानो एउटा घटना छ । ज्ञानेन्द्र राजा हुँदा आफ्नो छोरालाई युवराज घोषणा गर्नका लागि दशैंको समय रोजेका थिए । विरोध थेग्न गाह्रो हुनेभएपछि यस्ता खालका कृयाकलाप गरिन्छ । नेपालमा अर्थमन्त्रीलाई चोख्याउनका लागि ठूलै शक्ति लागेको बुझ्न गाह्रो छैन । यतिवेला इमान्दारिता भन्ने लुप्त भएको छ । लाज पनि लजाएको छ । लोकतन्त्रमा जसले जे सक्छ त्यहि गरेहुन्छ भन्ने प्रमाणित गर्न खोजिएको छ । इमान्दारिता यसरी कतिदिन लुप्त होला र ? कुनै दिन जनता हाँस्ने दिन आउला । कुनै दिन त नेपाल बन्ने दिन आउला । कुनै दिन राम्राको कदर होला । कुनै दिन क्षमताको कदर होला । असक्षमहरु पाखा लाग्लान । यो दिन पक्कै पनि टाढा छैन ।