छवी पुरी÷राप्ती पोष्ट
दाङ, असार ।
घोराहीको दोस्रो ठूलो बजारका रुपमा रहेको नारायणपुरबाट घोराही हुँदै बस भरी यात्रु लिएर शुक्रबार दिउँसो करीव ३ बजे यात्रु वाहक बस काठमाडौँ जाँदै थियो । घोराहीको ट्राफिक चोकमा गएर बस पार्किङ गरी केही यात्रु कुरीरहेको बेला एक जना ट्राफिक आएर बसका चालकसँग सोध्नुभयो, बस कहाँ जाँदैछ ? बस चालकले भन्नुभयो, सर हामी काठमाडौका लागि हिँडेको । फेरी ट्राफिक प्रहरीले सोध्नुभयो, सवारी पास त होला नी ? बस चालकले छ भन्नुभयो । उसो भए हेरौँ न भने पछि बस चालकले बसको सहयोगीलाई बोलाउँदै कागज पत्र देखाउन आग्रह गर्नुभयो । कागज पत्र हेर्दा घोराही उपमहानगर पालिका वडा नम्बर १० को वडा कार्यालयले जिल्ला प्रशासनलाई दाङबाट काठमाडौँसम्म कामका लागि जाने १४ जना चढ्ने यात्रु वाहक बसको नम्बरसहित सवारी पास गरेको सिफारिस मात्रै थियो । अनि जिल्ला प्रशासनले दिएको पास खोई भनी सोध्दा बसका सहयोगीले घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १८ ले सवारी पास दिलाई दिन भनी लेखेको अर्को पास देखाए । यो त भएन, सवारी पास बिना त कसरी छाड्ने ? सरकारले नै एक जिल्लाबाट अर्को जिल्ला जान परे सवारी पास अनिवार्य गरेको छ । जिल्लाबाट बाहिरिने बसलाई यसरी छाड्न मिल्दैन भनी जवाफ दिए ।
बसमा ३७ सिट भएपनि ४५ जना भन्दा बढी बसेका थिए । ना ६ ख २४८२ नम्बरको उक्त यात्रु वाहक बसले सवारी पास बिना दाङबाट काठमाडौँसम्म यात्रु लैजान थालेको भन्दै ट्राफिक प्रहरी कार्यालयमा आउन बसको कर्मचारीलाई आग्रह गर्नुभयो । केही बेरको कुराकानीपछि उक्त बस गन्तव्यतिर लाग्यो । बस पास बिना कसरी गयो थाहा भएन ।
यस्ता उदाहरण दैनिक जसो हुने गरेको छ । काठमाडौँबाट दाङ आउने र दाङबाट जिल्ला बाहिर जाने बसले पनि बाटोमा ट्राफिकलाई यसै गरी आँखा छलेर यात्रु ओसार्ने गरेका छन् । जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय दाङका प्रहरी प्रमुख प्रहरी निरिक्षक थम्मन जिसीलाई पास बिनाको बस यात्रु लिएर काठमाडौँ जान थालेको भन्दै सोध्दा पास बिनाका बस जिल्ला बाहिर नगएको जानकारी दिनुभयो । जबकी उक्त बस उहाँको कार्यालय अगाडी करीव आधा घण्टा भन्दा धेरै समय उभिएको थियो । र, बसका कर्मचारी कागज पत्रको सेटिङ मिलाउन ट्राफिक कार्यालयमा पुगेका थिए ।
घोराही १० को वडा कार्यालयले १४ जनाको पास बनाई दिन सिफारिस गरेको वडा अध्यक्ष चित्रबहादुर डाँगीले बताउनुभयो । यता, घोराही १८ का वडा अध्यक्ष भरत अर्यालले बिहीबार दाङबाट काठमाडौंका लागि दुई वटा बसका लागि सवारी पासको लागि जिल्ला प्रशासनमा सिफारिस गरिएको बताउनुुभयो । एउटा बसमा २५ जनाभन्दा बढी यात्रु राख्न नमिल्ने भएकाले सोही आधारमा सिफारिस गरिएको उहाँको भनाई छ ।
प्राय सबै जिल्लामा लकडाउन खुकुलो भएसँगै सरकारी तथा गैरसरकारी कार्यालय खुलेका छन् । काम गर्नेहरु गन्तब्यमा पुग्नु पर्ने पनि भएको छ । तर, बस व्यवसायीहरुले सेटिङका आधारमा सरकारले जारी गरेको मापदण्ड उल्लंघन गर्दै बसभरी यात्रु राखेर निर्वाध बस देशैभर गुडाईरहेका छन् । यस तर्फ यातायात व्यवसायीहरुको अभिभावक संस्था पनि मौन देखिन्छ । दाङमा नेपालगंज जाने यात्रु वाहक सवारी सामान्य अवस्थामा जस्तै गुडिरहेका छन् ।
तर, ट्राफिक प्रहरीले जिल्ला बाहिर त्यसरी सवारी नजाने गरेको दावी गर्दै आएको छ । यस्तै, जिल्लाभित्र संचालनमा रहेका यात्रु वाहक बसले साविककै भाडादरमा यात्रु बोक्ने गरेपनि अहिले दाङबाट काठमाडौंको यात्रु भाडा दोब्बर बढी लिने गरेका छन् । साविकको भाडा दर डिलक्स बसमा १ हजार भएपनि अहिले बस भरी यात्रु पनि राख्ने तर भाडा भने २ हजार देखि पच्चीस सयसम्म लिने गरेका छन् । एक यात्रुले भन्नुभयो, ‘ आफुलाई जानै पर्ने अवस्था छ, बसले जति भने पनि तिर्नै पर्यौ के गर्नु, बस भरी यात्रु हालेको छ कोरोनाको जोखिम छ तर बसमा स्वास्थ्य सुरक्षाका केही साधन पनि छैन ।’
उता, वडा प्रहरी कार्यालय लमहीले पूर्वपश्चिम राजमार्ग भएर जिल्ला बाहिरबाट आएका सार्वजनिक सवारीको सवारी पास नियमित जाँच हुने गरेको बताउनुभयो । कतिपय सार्वजनिक बसले बिना पास पनि चलाएको भेटिएको उहाँको भनाई छ । सम्बन्धित स्थानबाट छुटेका बसलाई त्यहीँको प्रहरी प्रशासनले रोक्न नसक्दा बिच बाटोमा यात्रु अलपत्र पार्न पनि नसकिने भन्दै व्यवहारिकता हेरेर चेतावनी दिँदै छाड्ने गरेको वडा प्रहरी कार्यालय लमहीका प्रमुख प्रहरी निक्षिक राजन पौडेलले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘समस्या छ, लामो बाटो तय गरेर यात्रु लिएर आएका बसहरुलाई के गर्नु व्यवहारिकता हेरेर छाड्नुपर्छ, नियम नमान्ने परिपाटीले समस्या भएको छ’, उहाँले भन्नुभयो ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय दाङको सवारी पास वितरण शाखाले बिहीबार प्रशासनबाट १२ वटा मात्रै पास जारी भएको जनाएको छ । पास वितरण शाखाका अधिकृत नवराज शर्माले १२ वटा सवारी पास मध्ये ३ वटा ठूला बसको र ९ वटा साना सवारीको मात्रै रहेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार यात्रु वाहक बसहरुमा हेटौडा, धादिङ र रुकुमका लागि मात्रै पास जारी भएको छ । उहाँले काठमाडौँ जाने बसका लागि पास नदिएको प्रष्ट पार्नुभयो ।
बसका कर्मचारीले पनि काठमाडौंका लागि ललितपुरबाट पनि पास बनाएका थिएनन् । तर, बस भरी यात्रु बोकेर हिँडेको बसले काठमाडौं हिँडेको पाइएको छ । यसले प्रहरी प्रशासनकै खिल्ली उडाएको देखिएको छ । कोरोना महामारीका बेलामा सार्वजनिक यातायात जिल्ला बाहिर संचालनको अनुमति दिइएको छैन । तर, पास लिएर सिमित यात्रु बोक्न सकिने प्रावधान भएपनि यसको पालना हुन सकेको छैन ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामबहादुर कुरुम्वाङले जिल्लाबाट जारी हुने पास र अनुगमनको विषय प्रभावकारी रुपमा भईरहेको बताउनुभयो । तर, कार्यान्वयन तहमा यो अभ्यास भने प्रभावकारी रुपमा भएको पाइएको छैन । बस भरी सिट क्षमताभन्दा बढी यात्रु बोक्ने, यात्रुसँग दोब्बर बढी भाडा असुल्ने काम हुँदा पनि प्रहरी प्रशासनले यातायात व्यवसायीसँग साँठगाँठ गर्दै आवागमनमा सहयोग गररहेको देखिएको छ । दाङमा जिल्लाबाहिरबाट दैनिक कम्तिमा आठ वटाभन्दा बढी सार्वजनिक सवारी आउने गरेका छन् । मापदण्ड अपनाउन नसक्दा र मन लाग्दी जिल्ला बाहिरबाट यसरी यात्रु बोक्दा कोरोनाको जोखिम उच्च रहेकाले बेलैमा स्थानीय प्रशासन र सरोकार निकायले गम्भीर रुपमा यसको नियमन गर्नुपर्ने नागरिकहरुको आग्रह छ ।
