छबि पुरी/राप्ती पोष्ट
घोराही, असार । घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १४ नयाँ बसपार्क नजिक रहेको एक पसलमा केही महिना अघि चोरी भयो । चोरीको घटना लगत्तै प्रहरीले अनुसन्धान गरेर केही बालकहरुलाई नियन्त्रणमा लियो । पक्राउ परेका बालकहरुले पसलमा चोरी गरेको स्वीकारे । उनीहरुले पसलबाट चोरेको नगद खर्च गर्न उनीहरु नेपालगंजसम्म पुगेको प्रहरीलाई बताए । नाबालिग उमेरमै अपराध कर्ममा लागेका बालकहरुले गरेको त्यो चोरी भने पहिलो पटक थिएन । उनीहरु पटक पटक चोरीको अभियोगमा प्रहरी नियन्त्रणमा पर्दै आएका थिए ।
घोराही उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १८ शंखेपिपल नजिक गत साउन १० गते रातको करिव पौने १२ बजे अपरिचित व्यक्तिको खुकुरी प्रहार गर्दा घोराही उपमहानगरपालिका १३ लाहुरेडाँडा बस्ने १८ वर्षीय तीर्थबहादुर पुन गम्भीर घाइते हुनुभयो । खुकुरी प्रहारबाट टाउको, अनुहार र बाँया हातको कान्छी औँला बाहेक सबै औँला काटिएको अवस्थामा प्रहरीले तीर्थलाई उद्धार गरेर उपचारका लागि भैरहवा मेडिकल कलेजमा लगियो । घटनापछि फरार रहेका अभियुक्तहरुलाई प्रहरीले आशंकामा थुप्रै युवालाई नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान अघि बढायो । तर, कसले खुकुरी प्रहार गरेर घाइते बनायो भन्ने खुल्न समय लाग्यो । अन्ततः १४ दिनपछि जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङले घटनामा संलग्न भएकाहरुलाई पक्राउ गर्न सफल भयो ।
पहिचान खुलेकाहरुलाई यो बीचमा सोधपुछ गर्दा उनीहरुले सकारेका थिएनन् । तर, अनेक प्रयासपछि साउन २४ गते घटनामा संलग्नलाई पक्राउ गर्न सफल भएको प्रहरीको भनाई छ । उक्त घटनामा प्रयोग भएको एक थान खुकुरीसमेत प्रहरीले बरामद गरेको छ । पक्राउ पर्नेहरु १५ देखि १७ वर्ष उमेरका रहेका थिए ।
दाङमा नाबालिगहरु पनि विभिन्न खालका अपराधका घटनामा संलग्न हुने क्रम बढ्दै गएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयको भनाई छ । तथ्यांक अनुसार जिल्लामा वर्षेनी अपराधका घटना बढ्दै गएको देखिएको छ । समाजमा बढ्दो अपराधका घटनामा बालकहरुको संलग्नता हुनु निकै चिन्ताको विषय रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका प्रहरी नायव उपरीक्षक जनकबहादुर मल्लले बताउनुभयो ।
उहाँका अनुसार, जिल्लामा यो आर्थिक वर्षमा १ हजार १ सय बढी अपराधका घटना भएका छन् । गत आर्थिक वर्ष २०७९–०८० मा १ हजार २ सय वटा अपराधका घटना प्रहरी कार्यालयमा दर्ता भएका थिए । ज्यान सम्बन्धी अपराधका घटना जिल्लामा सबैभन्दा बढी भएका छन् । यो वर्षको जेठमसान्तसम्म आत्महत्याका घटना धेरै छन् । यसैगरी कर्तव्य ज्यान सम्बन्धी घटना पनि धेरै रहेको प्रहरीले जनाएको छ । महिला बालबालिका सम्बन्धी कसुरका घटना पनि अत्यधिक रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका प्रहरी नायव उपरीक्षक मल्लले बताउनुभयो ।
अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७९–०८० को एक आर्थिक वर्षमा ज्यान सम्बन्धी २ सय ३४ वटा घटना प्रहरी कार्यालयमा दर्ता भएको थियो । यसैगरी, आत्महत्या सम्बन्धी घटना २ सय १४ वटा, संगठित तथा आर्थिक अपराध सम्बन्धी २ सय २७ वटा, सामाजिक अपराधका २ सय ७ वटा घटना जिल्लामा भएका थिए । प्रहरी नायव उपरीक्षक मल्लका अनुसार, महिला तथा बालबालिका सम्बन्धी अपराधमा १ सय ९१ वटा, सवारी ज्यानका ५९ वटा, बैंकिङ कसुर, हातहरियार खरखजाना, बोक्सी आरोप लगायत ४४ वटा घटना गरी १ हजार २ सय घटना प्रहरीको रेकर्डमा छ ।
जिल्लामा अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७८–०७९ मा १ हजार २ सय २३ वटा अपराधजन्य घटना भएका थिए । यसैगरी, आर्थिक वर्ष २०७७–०७८ मा १ हजार ४७ वटा घटना भएका थिए भने आर्थिक वर्ष २०७६–०७७ मा ८ सय ३५ वटा अपराधका घटना भएका प्रहरीको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
आर्थिक वर्ष २०६६–०६७ मा ४ सय ३४ वटा, २०६७–०६८ मा ४ सय ४९ वटा, २०६८–०६९ मा ४ सय ६८ वटा, २०६९–०७० मा ४ सय ८५ वटा, २०७०–०७१ मा ५ सय ९५ वटा, २०७१–०७२ मा ५ सय ८७, २०७२–०७३ मा ५ सय ३९ वटा, २०७३–०७४ मा ८ सय १ वटा, २०७४–०७५ मा ९ सय २८ वटा तथा २०७५–०७६ मा ९ सय ५७ वटा अपराधका घटनाहरू जिल्ला प्रहरीमा दर्ता भएको छ ।
जिल्लामा हुने अपराधका घटना अन्तरगत लागुऔषधको प्रयोग, ओसारपसारदेखि मारकाट, चोरी लुटपाटसम्मका घटनामा बालबालिकाहरुको उपस्थिती बढ्दै जानुले समाजको सुरक्षामा चुनौति थपिँदै गएको प्रहरीले जनाएको छ ।
युवतीको विषयलाई लिएर विवाद सिर्जना हुने र अन्ततः साथीभाईमा कुटपीटदेखि ज्यान जानेसम्मका घटना पनि हुने गरेका छन् । अपराधका घटनामा पक्राउ पर्ने गरेका अधिकांश बालबालिकाहरुको मनोवृत्ति खतरनाक अपराधीको भन्दा कम नभएको प्रहरी अनुसन्धानले बताउने गरेको छ । जुन अहिलेको अवस्थामा पत्याउन समेत मुस्किल पर्छ । फिल्मी दृश्यजस्तै ग्याङ फाइट गर्ने र जीउज्यानको परवाह नगरी हातहतियारको प्रयोगमा उत्रने गरेका थुप्रै घटना प्रहरी कार्यालयमा आउने गरेको प्रहरी नायव उपरीक्षक मल्ले बताउनुभयो ।
यो उमेरमै पेशेवर अपराधीजस्तै ग्याङ फाइटमा उत्रने निर्दयीपना कसरी उब्जियो भन्ने बारे प्रहरीले आफ्नै ढंगले अनुसन्धान गर्दै आएको छ । यस प्रकारको अपराधको श्रृंखला बढ्दै जानुमा सूचना प्रविधिको दुरुपयोग अनि अभिभावकको लापरवाही पनि कारक मानिएको उहाँले बताउनुभयो । किशोर उमेरमै यस्ता भयानक आपराधिक गतिविधितिर उन्मुख हुनुले भविष्यमा मुलुक हाँक्ने शक्ति कतातिर लम्कँदै छ भन्ने सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ । काँचो उमेरमै उनीहरूमा हानिकारक मनोवृत्तिको विकास हुनु कालान्तरमा समाज असुरक्षित र असन्तुलित दिशातिर अग्रसर हुने खतरा पनि बढ्दै गएको छ ।
अभिभावकको साथ गुमाएका, अभिभावकको निगरानीमा नरहेका, बाबुआमाको सम्बन्ध राम्रो नभएका, प्राय प्रसस्त धन सम्पत्ति भए पनि असल संस्कार नपाएका बालकहरु अहिले गलत बाटोमा लाग्ने गरेको पाईएको प्रहरी अनुसन्धानले देखाएको छ । साथीभाइको लहैलहैमा लागेर पनि किशोर उमेरमै अपराध कर्ममा फस्नेहरुको संख्या बढ्दै गएको छ ।
बालबालिकाहरु कडा खालका लागूऔषधको सिकार पनि बन्दै गएका छन् । लागू औषध दुव्र्यसनीमध्ये झन्डै ८० प्रतिशत अपराधमा लाग्ने गरेको प्रहरीको अनुमान छ । लत बस्दै गएपछि आफ्नै साथी, नातेदारदेखि अभिभावकको समेत हत्या गर्न पछि नपरेका निर्दयी घटना उल्लेख्य रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका प्रहरी नायव उपरीक्षक मल्लले बताउनुभयो ।
किशोरकिशोरीको ऊर्जाशील समय बर्बादीको बाटोमा अग्रसर हुँदै जानुमा पारिवारिक, सामाजिक, सांस्कृतिक र राज्यका संयन्त्रहरू खुकुलो बन्दै जानु पनि एक कारण रहेको समाजशास्त्रका अध्येयताको भनाई छ । बालबालिकाहरुलाई जीवनका मूल्य–मान्यताहरू सिकाउने नैतिक ज्ञानको संयन्त्र कमजोर हुँदा पनि बालबालिकामा खराब आचरण बढ्दै गएको उहाँको भनाई छ । कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्रालयले २०७२ मा गरेको अपराधसम्बन्धी बेसलाइन सर्वेक्षणमा पनि १६ वर्षभन्दा मुनिका १ दशमलव ७ प्रतिशत बालबालिका अपराधमा संलग्न भएको देखिएका थिए ।
१६ देखि १९ वर्ष उमेरका १४ दशमलव १ प्रतिशत संलग्न भएको देखिएका थिए । यसैगरी, २० देखि २४ वर्षका ३४ दशमलव २ प्रतिशत अपराधमा लागेको उक्त सर्वेक्षणमा उल्लेख छ । २४ वर्षसम्मलाई यौवनकाल मान्ने हो भने यो उमेरकाबाट अपराध हुने क्रम बढी देखिन्छ ।
